Uống thuốc mát gan giải độc có giúp hạ men gan?

Gan đảm nhiệm chức năng chống độc, bảo vệ cơ thể khỏe mạnh

Gan được ví như nhà máy vạn năng trong cơ thể, đảm đương 500 vai trò khác nhau, trong đó có vai trò chống độc. Gan giúp cơ thể chống lại các yếu tố độc hại như rượu bia, thực phẩm nhiễm độc, thuốc uống… bằng cách chuyển hóa, làm giảm độc tính, biến các chất độc thành chất không độc hoặc ít độc hơn rồi đào thải ra ngoài qua nước tiểu hoặc phân. 

 

Tuy nhiên, khả năng chống độc của gan ở mức giới hạn, nếu cơ thể tiếp xúc với quá nhiều chất độc sẽ tích tụ lại ở gan và một số bộ phận khác của cơ thể. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến gan và những biến chứng nguy hiểm khác. Sử dụng thuốc mát gan giải độc, loại bỏ các độc tố trong cơ thể giúp cải thiện sức khỏe là nhu cầu thiết thực. Tuy nhiên, lựa chọn thuốc gì là điều vô cùng quan trọng.

 

Rất nhiều người khi thấy cơ thể nổi mụn nhọt, bứt rứt, nóng nảy trong người thường tự cho mình bị nóng gan và tìm đến các thuốc mát gan giải độc mà không cần thăm khám, xem xét kỹ lưỡng. Thực tế của những loại thuốc này là gì? 

 

Thuốc mát gan theo cách gọi của dân gian là những loại thuốc có nguồn gốc từ thực vật, các loại cây lá sắc hoặc nấu nước để uống (thuốc bắc hoặc thuốc nam). Các loại thuốc này thường không được kiểm chứng mà chỉ sử dụng theo truyền miệng. Các chuyên gia cảnh báo, nếu sử dụng các loại này không đúng có thể gây hại cho gan. Bên cạnh đó, ngày nay thuốc mát gan được phát triển thành các loại thuốc bào chế được sử dụng rộng rãi.

 

Tuy nhiên, khi sử dụng những sản phẩm này, người dùng phải lưu ý lựa chọn những sản phẩm uy tín, chất lượng, có tính an toàn cao như: thành phần sản phẩm kiểm chứng khoa học, có nguồn gốc từ thiên, có cơ chế rõ ràng, được các chuyên gia khuyên dùng, sản phẩm được phân phối bởi công ty uy tín.  

Gan có rất nhiều men (enzyme) khác nhau để xúc tác các phản ứng chuyển hóa, khi tế bào gan bị phá hủy quá mức sẽ phóng thích các men này vào màu làm tăng men gan hơn mức bình thường. Kết quả xét nghiệm tăng men gan trong máu là dấu hiệu cho biết gan đang bị viêm và hoại tử tế bào gan (ALT, AST) cũng như bất thường về bài tiết mật ở gan (GGT, ALP). Để giúp gan tránh những tổn thương này, cần kiểm soát cơ chế gây hủy tế bào từ đó hạ men gan, giúp chỉ số ALT và AST ở mức bình thường.  

Theo Tiến sĩ Lê Thành Lý, mát gan là cụm từ dân gian chỉ tác dụng của các loại thực phẩm, cây lá, bài thuốc mát gan giải độc làm giảm triệu chứng mề đay, mụn nhọt, ăn không ngon, bứt rứt... Tuy nhiên, các triệu chứng trên chỉ đánh giá một phần những triệu chứng cơ năng nhằm cảnh báo hoặc chẩn đoán bệnh. Việc dùng thuốc mát gan đơn thuần chỉ có thể làm thuyên giảm một vài dấu hiệu chứ không thể giải quyết triệt để căn nguyên làm tăng men gan.

 

Bên cạnh đó, nếu tùy tiện dùng bài thuốc, cây lá chưa được kiểm chứng có thể càng làm tổn thương gan. Chúng có thể chứa các tạp chất hay độc tố khiến gan bị tổn thương nhiều hơn, làm suy giảm vai trò giải độc của gan, tăng men gan tiến triển nhanh thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Thuốc giải độc mát gan thông thường không thể hạ men gan hiệu quả do không tác động đúng vào nguyên nhân gây tăng men gan và các bệnh lý gan từ gốc. Ở đây, đang muốn nói đến vai trò của tế bào Kupffer trong cơ chế gián tiếp làm tổn thương tế bào gan, gây tăng men gan.

 

Tế bào Kupffer là một đại thực bào ở xoang gan chuyên làm nhiệm vụ xử lý các vi khuẩn, hồng cầu chết, tạo phản ứng miễn dịch. Tuy nhiên, các yếu tố độc hại do cơ thể tạo ra trong quá trình chuyển hóa cùng với các độc chất từ bên ngoài vào như bia rượu, thực phẩm “bẩn”, vi khuẩn, virus… khiến tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức, sản sinh các chất gây viêm như Interleukin, TNF-α, TGF-β… làm tổn thương tế bào gan, gây men gan cao. Dần dần các chất này hủy hoại và làm thay đổi cấu trúc gan, gây xơ hóa, ung thư gan.

 

 

Tế bào Kupffer là loại tế bào khá “hiền”, nhưng dưới các tác động từ các yếu tố độc hại nội sinh và ngoại sinh, chúng trở thành tác nhân hàng đầu gây hủy hoại tế bào gan.

 

Vì vậy, để giải độc, hạ men gan hiệu quả cần đảm bảo theo nguyên tắc khoa học là kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer, ngăn chặn chúng sản sinh các chất gây viêm độc hại làm tổn thương gan nghiêm trọng, gây ra các bệnh lý gan. Nếu chỉ hạ men gan bằng thuốc giải độc mát gan đơn thuần mà không tác động từ gốc vấn đề, thì chỉ làm mờ đi triệu chứng mà không ngăn chặn được nguyên nhân sinh bệnh.