Tế bào Kupffer

I. TẾ BÀO KUPFFER

Tế bào Kupffer là đại thực bào thường trú ở gan của tất cả mọi người, là những tế bào đầu tiên ở gan tiếp xúc với các vi khuẩn, độc tố tạo phản ứng miễn dịch, đồng thời có nhiệm vụ loại bỏ các tế bào gan chết.

Tuy nhiên, khi tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức bởi các yếu tố gây hại như thực phẩm nhiễm độc, rượu bia, thuốc cải thiện, virus, vi khuẩn… sẽ phóng thích ra các chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β… làm tổn thương tế bào gan, khiến gan bị hủy hoại và bị mắc các loại bệnh lý.

Hình ảnh tế bào Kupffer nằm trong xoang gan, dưới kính hiển vi điện tử

II. TẾ BÀO KUPFFER VÀ CÁC CƠ CHẾ SINH BỆNH Ở GAN

Hầu hết các bệnh lý liên quan đến như gan nhiễm mỡ, viêm gan, tăng men gan, xơ gan, ung thư gan là do sự hoạt động quá mức của TẾ BÀO KUPFFER.

1. Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan. 25% trường hợp gan nhiễm mỡ có thể diễn tiến thành Viêm gan, Xơ gan, Ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ có 2 nhóm bệnh:

– Gan nhiễm mỡ do rượu bia: chất cồn trong rượu bia có 02 tác động gây hại

• Khiến tế bào Kupffer làm gián đoạn quá trình oxy hóa acid béo, làm tăng tích lũy và giảm ly giải chất béo, gây mỡ hóa tế bào gan.

• Thúc đẩy chuyển dịch các độc tố, vi khuẩn từ ruột vào gan, khiến những người nghiện rượu bia dễ bị nhiễm độc. Các độc tố này làm tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức sản xuất các chất gây viêm, gây hoại tử tế bào gan.

Gan nhiễm mỡ xuất hiện ở 90% người thường xuyên uống rượu bia.

– Gan nhiễm mỡ không do rượu bia: thường khởi phát từ hội chứng rối loạn chuyển hóa (như béo phì, tiểu đường, đề kháng insulin, tăng lipid máu,…) hoặc do lối sống không khoa học (chế độ ăn nhiều dầu mỡ, uống nhiều nước ngọt, lười vận động…) dẫn đến ứ đọng nhiều chất béo và glycogen ở gan. Khi đó, các tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức để phản ứng với tình trạng này khiến gan bị tổn thương, bị mỡ hóa.

Phần lớn các trường hợp Gan nhiễm mỡ đều không có triệu chứng. Tuy nhiên, khi xuất hiện triệu chứng thì bệnh đã diễn tiến nặng sang viêm gan, xơ gan và thậm chí là ung thư gan.

Nếu đã bị gan nhiễm mỡ và không thể kiểm soát tốt lượng chất béo nạp vào cơ thể, người bị gan nhiễm mỡ nên lựa chọn những giải pháp giúp tăng oxy hóa acid béo, ly giải chất béo và hóa giải mỡ ở gan trước khi bệnh chuyển sang viêm gan nhiễm mỡ và xơ gan.

2. Viêm gan

Viêm gan là tình trạng tổn thương gan, đặc trưng bởi sự hiện diện của các tế bào viêm.

Viêm gan chia thành 2 loại: viêm gan cấp tính và viêm gan mạn tính. Trong đó, viêm gan kéo dài trên 6 tháng, gọi là viêm gan mạn tính. Viêm gan mạn tính thường là hậu quả của viêm gan cấp tính. Tuy nhiên nhiều trường hợp bệnh tiến triển âm thầm và chỉ thể hiện ở giai đoạn mạn tính. Viêm gan mạn tính tiếp tục tiến triển có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

Có 3 yếu tố chính gây viêm gan:

– Do nhiễm khuẩn: virus (như virus viêm gan A, B, C, D, E, G, CMV, EBV); ký sinh trùng (ký sinh trùng sốt rét,…)

– Do độc chất: rượu bia, thực phẩm nhiễm độc, thuốc (thuốc cải thiện lao, thuốc giảm đau kháng viêm,…), kim loại nặng, aflatoxins,…

– Do tự miễn: hệ miễn dịch tấn công và hủy hoại tế bào gan.

Các thành phần độc hại như rượu, hóa chất, các virus tác động đến tế bào Kupffer, kích thích sản xuất các chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β,… Điều này dẫn đến hủy hoại tế bào gan và suy giảm chức năng gan.

Các triệu chứng của viêm gan (thường không rõ ràng ở giai đoạn sớm, dễ gây nhầm lẫn với các tình trạng bệnh lý khác.)

Các triệu chứng của viêm gan

Nếu xuất hiện các triệu chứng viêm gan trên hoặc là người thường xuyên dùng bia rượu, tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: thuốc lá, bụi bẩn, thực phẩm không đảm bảo an toàn, vệ sinh… Hãy tích cực bảo vệ gan mỗi ngày vì gan là nội tạng đơn lớn nhất trong cơ thể, đảm nhiệm hơn 500 vai trò khác nhau, một khi gan bị xơ hóa, ung thư thì không thể thay thế bằng gan nhân tạo hoặc phục hồi được.

Tại Việt Nam, tỷ lệ Viêm gan thuộc hàng cao nhất thế giới: Viêm gan siêu vi B chiếm khoảng 20% dân số.

3. Tăng men gan

Gan có rất nhiều loại men (enzyme) khác nhau để xúc tác các phản ứng chuyển hóa, khi tế bào gan bị hủy hoại quá mức sẽ phóng thích các men này vào máu gây TĂNG MEN GAN.

Kết quả xét nghiệm tăng men gan trong máu là dấu hiệu cho biết gan đang bị viêm và hoại tử tế bào gan (ALT, AST) cũng như bất thường về bài tiết mật ở gan (GGT, ALP).

Theo Tổ chức Y tế Thế giới: Các chỉ số ALT, AST, GGT bình thường trong các ngưỡng:

Chỉ số men gan bình thường

ALT: Alanine aminotransferase | AST: Aspartate aminotransferase
GGT: Gamma glutamyl transferase | ALP: Alkaline phosphatase

4. Xơ gan

Xơ gan là quá trình tổn thương gan lan tỏa mạn tính không hồi phục, đặc trưng bởi sự xơ hóa và hoại tử tế bào gan, hình thành nên những nốt bất thường ở gan.

Dưới các tác nhân gây hại như virus viêm gan, rượu bia, nhiễm độc (thực phẩm, thuốc…) tấn công liên tiếp trong thời gian dài làm tế bào Kupffer hoạt động quá mức, sản sinh nhiều chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β ….

Trong đó, đặc biệt là TGF-β, yếu tố kích hoạt tế bào hình sao sản sinh mô sợi. Các chất xơ tạo ra ngày càng nhiều gây tổn thương và làm chết tế bào gan, thay đổi hoàn toàn cấu trúc của gan, hình thành các mô sẹo, các nốt gan bất thường, làm cho gan chai cứng dần, không có khả năng phục hồi.

Triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng của xơ gan

5. Ung thư gan

Ung thư gan là loại ung thư phổ biến trên thế giới, có tỉ lệ tử vong đứng hàng thứ 2 trong các bệnh ung thư.
Ung thư gan gồm: ung thư nguyên phát (khối u xuất hiện tại gan) và ung thư thứ phát (khối u xuất phát từ những cơ quan khác rồi di chuyển đến gan).

Ung thư biểu mô tế bào gan (hay còn gọi là carcinom tế bào gan – HCC) là ung thư gan nguyên phát thường gặp nhất. HCC trên nền xơ gan chiếm tỉ lệ 80% trường hợp. Do vậy, xơ gan được xem là yếu tố gây ung thư gan.

Theo thời gian các thành phần độc hại, bia rượu, virus và các nguyên nhân gây bệnh tác đông vào các tế bào gan. Khi các tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt sẽ phóng thích các yếu tố kích hoạt tế bào Kupffer tiết ra các Leucotrien, Interleukin, TNF-α, TGF-ß… chất làm tăng tình trạng chết tự nhiên của các tế bào gan, đồng thời kích hoạt tăng sinh tế bào gan mới. Khi tế bào gan chết hàng loạt sẽ đẩy cao nguy cơ đột biến tự phát dẫn đến ung thư gan. Ung thư gan có tỉ lệ tử vong cao 50% – 70% trong 5 năm.

Tiến triển của bệnh gan qua các giai đoạn

* Ecogreen.com.vn là website bán hàng chính thức của Công ty Cổ phần Dược phẩm Eco – đơn vị phân phối độc quyền sản phẩm HEWEL tại Việt Nam.