15- 20% dân số bị nhiễm viêm gan B, điều này nói lên tính bách thiết của việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sau khi sinh ra đời. Tiêm phòng virus viêm gan B 3 mũi hay 4 mũi, vào thời gian nào được phân ra làm 3 trường hợp như sau:
I. Trường hợp 1: Trẻ có mẹ nhiễm viêm gan B
90% những đứa trẻ có mẹ nhiễm viêm gan B bị viêm gan B mãn tính. 25% trong số đó bị xơ gan, ung thư gan. Vì tính chất nguy hiểm của căn bệnh này nên cần phải gấp rút tiêm phòng viêm gan B cho trẻ.
Đối với mẹ bị nhiễm viêm gan B, khi ra đời trong vòng 24h sau sinh bắt buộc phải tiêm 2 mũi.
- Mũi thứ nhất là tiêm phòng viêm gan B bằng huyết thanh:
Thời điểm tiêm tốt nhất để tim ngừa huyết thanh là trong vòng 2 giờ sau sinh. Vì cơ thể trẻ hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên mũi tiêm này nhằm mục đích đưa kháng thể đặc hiệu có nguồn gốc từ người hay động vật vào cơ thể trẻ để chống lại
virus viêm gan B. Trong y học, gọi là tạo miễn dịch thụ động.
Vì là miễn dịch thủ động nên huyết thanh sẽ nhanh chóng mất tác dụng trong vài ngày. Do đó, muốn bảo vệ cơ thể trẻ lâu hơn thì cần phải có thêm một loại miễn dịch khác đó là miễn dịch chủ động đặc hiệu. Miễn dịch này được tạo ra bằng cách tiêm vaccine ngừa viêm gan B vào cơ thể trẻ.
- Mũi thứ hai là tiêm phòng viêm gan B bằng vaccine:
Mũi này có tác dụng đưa kháng nguyên vào cơ thể để trẻ tự sản xuất kháng thể chống lại virus viêm gan B. Kháng nguyên này có nguồn gốc từ vi sinh vật gây bệnh hoặc là kháng nguyên của một vi sinh vật khác, có cấu trúc gần giống với kháng nguyên của vi sinh vật gây bệnh.
Không giống với kháng thể có trong huyết thanh cơ thể trẻ có thể sử dụng được ngay, kháng thể trong vaccine phải mất từ 7-14 ngày mới tạo ra được. Vì vậy sau 7- 10 cơ thể trẻ mới được bảo vệ bởi vaccine viêm gan B. Tiêm phòng viêm gan B bằng Vaccine mang lại hiệu quả phòng ngừa bệnh ở trẻ là 90- 95%.
Sau khi hai mũi sau sinh này, các bà mẹ nhớ lưu ý cho trẻ tiếp tục tiêm 3 mũi vaccine viêm gan B còn lại để hoàn chỉnh tiêm ngừa viêm gan B cho trẻ.
Tóm lại trẻ có mẹ bị nhiễm viêm gan B cần tiêm các mũi sau sau khi ra đời để phòng ngừa viêm gan B:
- 1 Mũi huyết thanh phòng viêm gan B (trong vòng 24h nhưng tốt nhất là trong vòng 2h sau sinh)
- 4 Mũi vaccine phòng viêm gan B
Mũi đầu tiên: trong vòng 24h sau sinh
Mũi thứ hai: 1 tháng sau mũi tiêm đầu tiên (trẻ đúng 1 tháng tuổi)
Mũi thứ ba: 2 tháng sau mũi tiêm đầu tiên (trẻ đúng 2 tháng tuổi)
Mũi thứ tư: 12 tháng sau mũi tiêm đầu tiên (trẻ đúng 12 tháng tuổi)
Tiêm huyết thanh giúp trẻ có kháng thể để chống lại virus viêm gan B
II. Trường hợp 2: Trẻ có mẹ không bị nhiễm viêm gan B
Mũi đầu tiên: Trong vòng 24h sau sinh.
Mũi thứ hai: 1 tháng sau khi tiêm mũi đầu tiên (trẻ đúng 1 tháng tuổi).
Mũi thứ ba: 6 tháng sau khi tiêm mũi đầu tiên (trẻ đúng 6 tháng tuổi).
Sau 12 tháng tuổi, có thể tiêm bổ sung 1 mũi thứ tư để nhắc lại vào trẻ đủ 16 đến 18 tháng tuổi.
Các bà mẹ nên tiêm cho trẻ đúng thời gian tiêm để đạt hiệu quả phòng viêm gan B tối đa
Lưu ý: Trong cả hai Trường hợp 1 và 2, trẻ có thể được chỉ định tiêm vaccine phối hợp (vaccine xin 6 trong 1) có chứa kháng nguyên viêm gan B với lịch tiêm 3 mũi cơ bản khi trẻ được 2 tháng tuổi, 3 tháng tuổi, 4 tháng tuổi và 1 mũi nhắc lại một mũi khi trẻ được 16-18 tháng tuổi (Tổng cộng 4 mũi cho một phác đồ vaccine 6 trong 1 cho trẻ).
III. Trường hợp 3: Trẻ thuộc nhóm đối tượng hoãn tiêm
Trẻ khi sinh ra nếu có mẹ không bị nhiễm viêm gan B nhưng lại thuộc các nhóm đối tượng sau thì việc
tiêm ngừa vaccine viêm gan B cần phải xem xét để hoãn lại:
- Sinh non, sinh khó, không đủ 2 ký tại thời điểm tiêm vắc xin, bị dị tật, hoặc đang được theo dõi ở hồi sức sơ sinh.
- Mắc các bệnh cấp tính hoặc mãn tính, sốt cao hoặc mắc bệnh dị ứng miễn dịch
- Mẹ đang bị sốt, nước ối bẩn, có nguy cơ nhiễm trùng chu sinh.
Thời gian hoãn tiêm không quá 7 ngày sau khi sinh. Số mũi tiêm là 3 mũi bình thường như những trẻ thuộc nhóm đối tượng có mẹ không bị nhiễm viêm gan B.
Thảo Huỳnh