7 cách phòng ngừa viêm gan siêu vi hiệu quả, chuẩn an toàn

Thế nào là bệnh viêm gan siêu vi?

Viêm gan siêu vi (tiếng Anh là viral hepatitis) là tình trạng gan tổn thương do các tế bào của mô gan bị viêm dưới sự tấn công của các virus. Có 5 loại viêm gan siêu vi A, B, C, D và E do 5 loại virus tương ứng HAV, HBV, HCV, HDV, HEV gây ra.

Tùy thuộc vào chu trình diễn biến của bệnh, viêm gan siêu vi có hai loại là cấp tính và mãn tính. Viêm gan siêu vi cấp tính bùng phát trong thời gian ngắn rồi kết thúc (chỉ tồn tại trong cơ thể dưới 6 tháng) và thường có khả năng phục hồi. Viêm gan siêu vi mãn tính diễn ra trong thời gian dài (hơn 6 tháng), triệu chứng thường không rõ rệt trong thời gian đầu, nhưng lâu ngày có thể gây tổn thương nặng đến gan.

Virus viêm gan có thể là tác nhân dẫn đến các bệnh lý nặng hơn về gan, thậm chí dẫn đến tử vong

Cách phòng ngừa viêm gan siêu vi như thế nào?

1. Hiểu rõ cách thức lây truyền bệnh viêm gan siêu vi

Để phòng tránh viêm gan siêu vi, trước hết ta cần hiểu về cơ chế lây truyền của bệnh lý này để từ đó đưa ra biện pháp phòng tránh hợp lý nhất. Năm loại siêu vi gây ra các chủng loại viêm gan khác nhau về mức độ nghiêm trọng, cách thức lây nhiễm khác nhau.

Viêm gan siêu vi có thể được chia thành 2 nhóm phương thức lây truyền như sau:

• Viêm gan siêu vi A và E: lây truyền qua đường tiêu hóa.

Người bình thường khi dùng các loại thức ăn, đồ uống có nhiễm virus siêu vi gây bệnh, hoặc tiếp xúc với nước bọt, chất thải như phân, nước tiểu có mang mầm bệnh sẽ có nguy cơ mắc viêm gan siêu vi.

Bên cạnh đó, việc dùng chung các vật dụng cá nhân, hoặc quan hệ tình dục bằng miệng với người mắc bệnh viêm gan siêu vi cũng có nguy cơ lây nhiễm bệnh.(1)

• Viêm gan siêu vi B, C và D: lây truyền qua đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con.

Viêm gan siêu vi loại B, C và D lây nhiễm qua đường máu khi sử dụng chung các dụng cụ có dính máu với người khác, ví dụ như kim tiêm, dao cạo râu, đồ cắt móng, bàn chải đánh răng,… Nếu bị truyền máu có chứa virus siêu vi vào cơ thể thì người nhận sẽ có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh.

Phụ nữ có thai nếu mắc bệnh viêm gan mà không thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ lây truyền virus viêm gan cho con trong quá trình hình thành nhau thai trong tử cung, trong quá trình sinh con hoặc thông qua việc cho con bú.

Quan hệ tình dục với người bị viêm gan siêu vi mà không sử dụng các biện pháp an toàn sẽ có khả năng cao bị lây nhiễm bệnh viêm gan.

Hiểu về cách thức các loại virus này lây nhiễm sẽ có những biện pháp phòng ngừa viêm gan siêu vi như sau:

2. Tránh dùng chung đồ dùng cá nhân

Các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, cây nặn mụn, dao cạo râu, đồ cắt móng, ,… là những vật dụng có nguy cơ vương lại máu của người dùng. Sử dụng chung các đồ dùng này làm tăng nguy cơ lây nhiễm các virus viêm gan, đặc biệt là virus viêm gan B, C và D.

Không dùng lại kim tiêm và bảo đảm tiệt trùng các dụng cụ phẫu thuật, xỏ khuyên, xăm mình, kim châm cứu,… là biện pháp quan trọng không chỉ giúp phòng ngừa bệnh viêm gan mà còn tránh lây nhiễm các bệnh lây qua đường máu khác.

Tránh dùng chung các đồ dùng có khả năng lưu lại máu trong quá trình sử dụng

Các dụng cụ nếu có tác động tiêm chích trực tiếp vào cơ thể nên sử dụng một lần và được bảo quản trong các túi khử trùng y tế. Nếu trong trường hợp phải tái sử dụng, dụng cụ phải khử trùng bằng các cách như luộc trong nước sôi hơn 20 phút, bọc dụng cụ trong vải và sấy ở 170 độ C trong vòng 1 giờ, để dụng cụ tiếp xúc với hơi nước ở 120 độ C trong vòng 15 phút, hoặc để trong nồi hấp trong vòng 20 phút.

3. Phòng lây nhiễm từ mẹ sang con

Phụ nữ có thai cần thực hiện đủ các xét nghiệm kiểm tra để phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi lây cho thai nhi. Phát hiện sớm viêm gan siêu vi trong thai kỳ giúp tăng khả năng bảo vệ trẻ khỏi lây nhiễm siêu vi.

Trường hợp người mẹ được phát hiện có lượng siêu vi B trong máu cao thì cần phải sử dụng thuốc kháng siêu vi B. Trẻ nhỏ nếu được chẩn đoán có nguy cơ mắc viêm gan siêu vi B từ mẹ cũng sẽ được tiêm chủng và sử dụng thuốc kháng siêu vi theo chỉ định của bác sĩ.

4. Quan hệ tình dục an toàn

Việc sử dụng các loại bao cao su uy tín không chỉ giúp phòng tránh viêm gan siêu vi mà còn giảm nguy cơ mắc HIV-AIDS và các bệnh lây qua đường tình dục khác.

Sau khi quan hệ tình dục, nếu nghi ngờ đối phương có những biểu hiện của viêm gan siêu vi, hãy đến những cơ quan y tế để kiểm tra.

5. Tiêm vắc-xin phòng ngừa viêm gan siêu vi

Trẻ nhỏ và những người lớn chưa tiêm vắc-xin trước đó được khuyến cáo tiêm vắc-xin từ sớm để phòng ngừa viêm gan một cách hiệu quả nhất.

Hiện nay, đã có vắc-xin phòng ngừa hiệu quả virus viêm gan A. Thống kê cho thấy tỷ lệ nhiễm virus đã giảm 95% tại Hoa Kỳ kể từ khi bắt đầu chương trình tiêm chủng vào năm 1995. Vắc xin viêm gan siêu vi A được khuyến cáo tiêm mũi đầu cho trẻ từ 1-15 tuổi và tiêm mũi nhắc lại sau 6-18 tháng; và tiêm 2 mũi cách nhau 6-12 tháng đối với người lớn.

Viêm gan virus B cũng đã có thể ngăn chặn hiệu quả bằng vắc-xin, đồng thời phòng ngừa viêm gan B cũng giúp chống lây nhiễm viêm gan D, do viêm gan D chỉ có thể xảy ra sau khi đã nhiễm viêm gan B. Vắc-xin có thể phòng ngừa từ 98-100% bệnh viêm gan B. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị trẻ sơ sinh nên được tiêm phòng vắc-xin viêm gan B từ ngay sau sinh, giúp phòng tránh 80-85% tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang con. (2)

Đối với viêm gan B, trẻ sơ sinh nên được tiêm mũi ngừa viêm gan B trong vòng 24h sau khi sinh và tiêm thêm 3 mũi nhắc những năm tiếp theo. Người chưa được tiêm vắc xin viêm gan B cần xét nghiệm máu, kiểm tra kháng thể, bác sĩ sẽ quyết định tiêm hay không.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có vắc-xin phòng bệnh đối với virus viêm gan C. Virus HCV có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm cấp tính và mãn tính, làm tăng nguy cơ tử vong do khả năng chuyển biến thành các bệnh lý nghiêm trọng hơn về gan. Dù thuốc kháng virus có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh nhưng hiện nay việc phát hiện sớm để điều trị vẫn còn rất nhiều hạn chế.

Bên cạnh đó, dù đã có vắc-xin để phòng ngừa viêm gan E nhưng vẫn chưa được phổ biến rộng rãi.

Tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ mắc phải các loại viêm gan nguy hiểm. (Ảnh: Hệ thống tiêm chủng VNVC)

6. Chú ý cẩn trọng khi đi du lịch

Nguồn nước ở những nơi lạ lẫm, hẻo lánh cũng tiềm tàng những hiểm họa gây lây nhiễm viêm gan siêu vi. Nhiều khu vực trên thế giới có nguồn nước ô nhiễm và điều này thường không dễ phát hiện. Khi đến vùng đất lạ, hãy thực hiện một số biện pháp dưới đây để phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi hiệu quả hơn:

• Uống nước và đánh răng, rửa mặt bằng nước đóng chai chất lượng để hạn chế đưa trực tiếp nguồn nước ô nhiễm vào cơ thể.
• Ăn chín và rửa các loại rau quả ăn sống bằng nước đóng chai nhằm ngăn ngừa nguy cơ thực phẩm bị rửa bằng nước nhiễm các loại virus.
• Rửa tay thường xuyên, có thể dùng các loại cồn rửa tay khô nếu có nghi ngờ về nguồn nước.
• Nên tự chuẩn bị các vật dụng cá nhân, cụ thể như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, lược,… để tránh dùng chung với người khác.
• Kiểm tra tình trạng ô nhiễm nguồn nước, thực phẩm ở những địa điểm bạn sắp đến.

7. Những cách phòng ngừa viêm gan siêu vi khác

Ngoài những phương pháp kể trên, vẫn còn nhiều điều bạn cần lưu ý để phòng ngừa căn bệnh này.

• Sơ chế kĩ thực phẩm, ăn chín, uống sôi.
• Sử dụng thực phẩm sạch và đầy đủ dinh dưỡng, hạn chế bia rượu – một trong những tác nhân lớn gây hại đến gan.
• Tập thể dục đều đặn với cường độ thích hợp, kết hợp với nghỉ ngơi điều độ.
• Kiểm tra thường xuyên mức độ sạch của nguồn nước sử dụng hàng ngày, có thể sử dụng các dụng cụ, máy lọc nước nếu nghi ngờ nguồn nước bị nhiễm khuẩn.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện kịp thời các nguy cơ nhiễm bệnh.(3)

Bên cạnh việc tuân thủ những biện pháp phòng ngừa viêm gan siêu vi, thực hành lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ thì nên chủ động sử dụng các tinh chất thiên nhiên tăng cường chống độc, tăng sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe của gan trước sự tấn công các tác nhân gây hại cho gan.

Bên cạnh virus, các yếu gây hại như: thực phẩm nhiễm độc, rượu bia, thuốc, vi khuẩn,… khiến tế bào gan bị tổn thương, làm cho tế bào Kupffer (đại thực bào thường trú ở gan có nhiệm vụ tạo ra phản ứng miễn dịch) phải hoạt động quá mức sản sinh nhiều chất gây viêm. Điều này khiến gan bị hủy hoại, là nguyên nhân chính gây ra gan nhiễm mỡ, viêm gan, tăng men gan, xơ gan, ung thư gan.

Qua quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện sự kết hợp 2 tinh chất quý từ Wasabia và S.Marianum có tác dụng hỗ trợ kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer, giúp chống độc cho gan và bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại, hỗ trợ phòng ngừa, cải thiện các bệnh viêm gan do virus gây ra. Hai tinh chất này có trong sản phẩm Hewel – một sản phẩm bổ gan đến từ Mỹ. Sử dụng Hewel mỗi ngày 2 viên sẽ giúp hỗ trợ bảo vệ hoạt động của gan, hỗ trợ các liệu pháp khắc phục viêm gan siêu vi B, C và giảm nguy cơ tiến triển thành xơ gan, ung thư gan.

Trên đây là chi tiết những cách phòng ngừa viêm gan siêu vi an toàn nhất giúp bạn ngăn ngừa hiệu quả những tác nhân gây hại đến lá gan – một trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể. Đồng thời, thực hiện tiêm phòng đầy đủ, kiểm tra sức khỏe thường xuyên kết hợp với quan tâm thay đổi lối sống lành mạnh là những phương pháp tốt để tăng cường sức khỏe, bảo vệ gan hoạt động khỏe mạnh.