Chỉ số ALT (SGPT): Cao bao nhiêu là bình thường hay nguy hiểm?

Các chỉ số men gan AST, ALT, GGT có thể phản ánh mức độ tổn thương của gan, hỗ trợ quá trình kiểm tra tổng quát gan. Vậy khi thực hiện xét nghiệm men gan thì chỉ số ALT có ý nghĩa gì và ở mức nào là nguy hiểm?

Chỉ số ALT là gì?

Chỉ số ALT (SGPT) là chỉ số đo nồng độ Alanine aminotransferase, 1 loại enzyme được tìm thấy trong bào tương gan, ngoài ra còn có một lượng ít xuất hiện trong tế bào cơ vân, tim. Enzyme ALT đóng vai trò trung gian trong quá trình phân hủy thức ăn để sản xuất năng lượng cho tế bào, giúp chuyển đổi acid amin alanine thành L-glutamate và pyruvate.

Ý nghĩa của xét nghiệm ALT

Trong trạng thái cơ thể khỏe mạnh, nồng độ ALT trong máu thường sẽ thấp nhưng dưới tác động của các yếu tố gây tổn thương cho gan, enzyme này sẽ được giải phóng làm tăng nồng độ ALT trong máu.

Do đó, xét nghiệm ALT là một trong những phương pháp sàng lọc máu để kiểm tra sức khỏe của gan và chẩn đoán một số bệnh lý về gan. Nếu chỉ số ALT ở mức quá cao hoặc quá thấp, đó có thể là cảnh báo cho mức độ nghiêm trọng của những bệnh lý về gan, có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. (1)

Chỉ số xét nghiệm ALT phản ánh nhiều vấn đề về gan

Đối tượng cần xét nghiệm ALT

Người trưởng thành nên xét nghiệm ALT và các chỉ số men gan khác định kỳ 3 – 6 tháng/lần để kiểm tra tình trạng của gan và phát hiện sớm các bệnh lý. Ngoài ra, cũng cần thực hiện xét nghiệm ALT sớm nếu phát hiện các triệu chứng liên quan đến bệnh gan dưới đây:

• Đau bụng, nhất là vùng bụng trên bên phải, cổ trướng.
• Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, buồn nôn và nôn.
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu.
• Ngứa da, có mẩn đỏ, mụn nhọt, nhiệt miệng.
• Vàng da, vàng ở tròng trắng mắt.
• Chảy máu dưới da, bầm tím, có sao mạch màu đỏ nhìn như chân nhện dưới da.

Ngoài ra, nếu không phát hiện các dấu hiệu trên nhưng bạn thuộc nhóm những đối tượng dưới đây thì bạn cũng nên thực hiện kiểm tra chỉ số ALT:

• Người đã tiếp xúc hoặc nghi ngờ nhiễm virus viêm gan.
• Người có người thân có tiền sử mắc bệnh gan.
• Người thường xuyên sử dụng bia rượu.
• Người thường xuyên sử dụng các loại thuốc giảm đau như acetaminophen, ibuprofen.
• Người thừa cân, bị bệnh tiểu đường.

Người thường xuyên uống bia rượu nên kiểm tra men gan định kỳ

Phân loại xét nghiệm chỉ số ALT trong máu

Chỉ số xét nghiệm ALT như thế nào là ở mức bình thường, như thế nào là ở mức nguy hiểm? Hãy cùng tìm hiểu về cách đánh giá nồng độ ALT trong máu.

1. Chỉ số ALT bình thường

Nồng độ ALT ở mức bình thường được xác định trong khoảng dưới 40 U/L đối với nam giới và dưới 31 IU/L đối với nữ giới. Thông thường, nếu gan bị tổn thương nhẹ thì nồng độ ALT có thể tăng chưa tới mức gấp 4 lần chỉ số bình thường, nên lưu ý kiểm tra thường xuyên để phát hiện những bất thường đối với chỉ số men gan.

2. Chỉ số ALT cao

Chỉ số men gan ALT được xem là tăng nhẹ khi ở mức từ 40 – 80 U/L và tăng trung bình khi ở mức 100 – 150 U/L. Ở mức độ này, gan tổn thương chưa quá nghiêm trọng, có thể gây ra do lạm dụng bia rượu, các loại thuốc, có khối u ở gan,… (2)

Trong một số trường hợp, chỉ số ALT có thể tăng đến gấp 100 lần so với bình thường, báo hiệu cho các bệnh lý nghiêm trọng như viêm gan cấp tính hoặc ngộ độc hóa chất, thuốc, ung thư gan,…

Các yếu tố có ảnh hưởng đến xét nghiệm ALT trong máu

Bên cạnh các vấn đề về gan thì vẫn còn nhiều yếu tố có thể khiến nồng độ ALT thay đổi bất thường, ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán như:

• Sử dụng các loại thuốc tâm thần, thuốc lợi tiểu, thuốc tránh thai, thuốc giảm đau có thể làm tăng nồng độ ALT.
• Các loại thuốc Đông y, thực phẩm chức năng cũng có thể tác động đến chỉ số ALT.
• Phẫu thuật vùng cơ hoặc vận động quá sức kích thích tim, cơ xương cũng góp phần làm tăng lượng ALT.

Sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng đến nồng độ men gan

Làm gì để đảm bảo kết quả xét nghiệm chỉ số ALT cao chuẩn nhất?

Trước những yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả đo nồng độ ALT, bạn nên chủ động thực hiện những việc sau để đảm bảo kết quả xét nghiệm được chính xác nhất:

• Thông báo với bác sĩ về tiền sử bệnh lý.
• Thông báo về các loại thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng.
• Thực hiện xét nghiệm vào buổi sáng, nên nhịn ăn khoảng 4 – 6 tiếng trước khi xét nghiệm.

Cách kiểm soát chỉ số ALT?

Khi phát hiện kết quả kiểm tra nồng độ ALT quá cao, bạn cần tiến hành thăm khám cụ thể hơn để xác định bệnh lý có thể mắc phải và điều trị từ nguyên nhân gốc rễ:

• Xét nghiệm virus viêm gan A, B, C, D, E; có thể thực hiện xét nghiệm định lượng virus. Tiến hành điều trị bằng thuốc để cải thiện tình trạng viêm gan do virus khi có chỉ định.
• Điều trị tình trạng viêm gan do tắc đường dẫn mật nếu người bệnh mắc phải tình trạng này khiến nồng độ men gan tăng cao.
• Nếu men gan tăng cao do sử dụng các loại thuốc, uống nhiều bia rượu, chế độ dinh dưỡng thiếu lành mạnh thì bạn cần chủ động điều chỉnh để lối sống lành mạnh hơn.
• Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê các loại thuốc phù hợp với bệnh gan hoặc tiến hành phẫu thuật khi có chỉ định.

Phòng ngừa ALT tăng cao như thế nào?

Để phòng ngừa tình trạng tăng nồng độ men gan nói chung và tăng chỉ số ALT nói riêng, cần chủ động duy trì thói quen lành mạnh để bảo vệ sức khỏe của gan, tránh tình trạng gan tổn thương. Hãy thực hiện những lời khuyên sau đây:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân đối, hạn chế ăn thức ăn có nhiều chất béo, đường, và muối, đồng thời tăng cường tiêu thụ rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu chất xơ.
• Uống đủ nước hàng ngày để hỗ trợ chức năng thải độc của gan.
• Thường xuyên vận động, tập thể dục để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm lượng chất béo tích tụ dẫn đến gan nhiễm mỡ.
• Hạn chế sử dụng rượu, thuốc lá và các chất kích thích khác.
• Hạn chế tiếp xúc với chất độc hại, hóa chất, và chất ô nhiễm trong môi trường làm việc lẫn sinh hoạt hàng ngày.
• Không tự ý sử dụng thuốc mà cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.
• Tiêm ngừa virus viêm gan đầy đủ, kiểm tra nồng độ men gan định kỳ.

Một trong những cách giúp bảo vệ chức năng gan và hạn chế tình trạng tăng chỉ số ALT chính là điều hòa hoạt động của tế bào Kupffer. Đây là những đại thực bào thường trú ở xoang gan, chuyên thực hiện các phản ứng miễn dịch để xử lý các độc tố, vi khuẩn và loại bỏ tế bào gan chết.

Tuy nhiên, khi các tác nhân gây hại quá tải thì tế bào Kupffer sẽ bị kích thích hoạt động quá mức và gia tăng sản sinh các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β và Interleukin, làm tổn thương tế bào gan. Đây chính là nguyên nhân hủy hoại gan, khiến nồng độ men gan tăng cao và dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng về gan.

Để điều hòa hoạt động của tế bào Kupffer, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu và tìm ra dưỡng chất thiên nhiên Wasabia và S. Marianum (có trong viên uống Hewel), giúp thụ thể TLR ở bề mặt tế bào Kupffer giảm sự nhạy cảm, hạn chế sản sinh các chất gây viêm; đồng thời giúp tăng protein Nrf2 để hỗ trợ quá trình khử độc ở gan.

Một nghiên cứu tại trường Đại học Pavia (Italy) cho thấy nồng độ men gan ALT đã giảm từ 101.8 xuống còn 53 U/L chỉ sau 2 tuần sử dụng S. Marianum 360mg mỗi ngày, đồng thời cải thiện hiệu quả các chỉ số men gan khác như AST, GGT.

Nghiên cứu lâm sàng được thực hiện tại Đại học Pavia (Italy)

Sử dụng viên uống Hewel đến từ Mỹ mỗi ngày sẽ giúp bổ sung thành phần dưỡng chất từ thiên nhiên, giúp điều hòa hoạt động của tế bào Kupffer, nhờ đó hạn chế sản sinh các yếu tố gây viêm làm tổn thương tế bào gan, hỗ trợ điều hòa nồng độ men gan ở mức ổn định và giảm nguy cơ dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm gan, xơ gan, ung thư gan,…

Hỗ trợ ổn định chỉ số men gan cùng Wasabia và S. Marianum có trong viên uống Hewel

Xét nghiệm ALT ở đâu tốt?

Dưới đây là những địa chỉ uy tín hiện nay có thể thực hiện xét nghiệm chỉ số ALT và các chỉ số men gan khác mà bạn có thể tham khảo:

• Trung tâm xét nghiệm – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội và TPHCM
• Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
• Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội)
• Khoa gan – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới (TPHCM)
• Phòng khám Gan thuộc Khoa Khám bệnh – Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
• Trung tâm Xét nghiệm Y học Diag (hơn 30 cơ sở tại khu vực miền nam)
• Trung tâm xét nghiệm y khoa Labhouse (chi nhánh tại Hà Nội và TPHCM)
• Bệnh viện Đa khoa Medlatec (Hà Nội)
• Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI (Hà Nội)
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (Hà Nội, TPHCM)

Chỉ số ALT là một cơ sở quan trọng để hỗ trợ việc chẩn đoán các vấn đề về gan, giúp phát hiện bệnh lý liên quan đến gan. Hãy thực hiện xét nghiệm ALT và các chỉ số men gan khác định kỳ để phát hiện sớm tình trạng tổn thương ở gan, đồng thời chủ động phòng ngừa tăng men gan bằng cách duy trì thói quen lành mạnh, tiêm phòng viêm gan và bổ sung dưỡng chất bảo vệ gan từ thiên nhiên.