Nguyên nhân gây bệnh gan, có thể bạn chưa biết

Tổn thương gan do tế bào Kupffer bị “kích động”!

Gần đây, khi phân tích cơ chế sinh bệnh của các bệnh lý về gan, thông qua nhiều nghiên cứu chuyên sâu ở cấp độ sinh học phân tử, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng dưới tác động của các yếu tố độc hại có trong thuốc lá, rượu bia, môi trường ô nhiễm, thực phẩm kém an toàn… tế bào Kupffer rất dễ rơi vào trạng thái bị kích thích quá mức. Khi ấy, các độc chất trực tiếp kích hoạt tế bào Kupffer phóng thích ra quá nhiều các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin… gây tổn thương, hủy hoại tế bào gan.

Các chất gây viêm này còn khiến gan phải làm việc liên tục để thực hiện vai trò khử độc của mình. Chưa hết, dưới tác động của các chất gây viêm, các sản phẩm trung gian (cũng độc) càng sản sinh nhiều hơn sẽ liên tiếp kích hoạt tế bào Kupffer. Tất cả các tác động này khiến tình trạng tổn thương tế bào gan ngày thêm nặng nề, gan vì thế mau chóng suy yếu và hư hại.

Theo TTND Lê Văn Điềm – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chia sẻ, Kupffer trước đây được biết đến như một loại đại thực bào nằm trong xoang gan là nơi dẫn máu ra, vào gan, là tế bào đầu tiên ở gan tiếp xúc với các vi khuẩn, độc tố, tạo phản ứng miễn dịch. Tế bào Kupffer cũng là loại tế bào tham gia vào cơ chế sinh bệnh của hầu hết các bệnh lý về gan hiện nay.

“Chỉ điểm” nguyên nhân gây bệnh gan

Theo nghiên cứu trên, khi tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức sẽ gây nên các bệnh về gan. Vậy những yếu tố nào đã kích hoạt tế bào này và trở thành nguyên nhân gián tiếp khiến gan “bỗng dưng” mắc bệnh:

Do rượu, bia

Theo thống kê, khoảng 71,7% nam giới Việt Nam bị xơ gan do uống nhiều bia rượu. Thực tế cho thấy, người mắc bệnh về gan do nguyên nhân này ngày càng gia tăng và đang có xu hướng trẻ hóa. Lý do, khi cơ thể thu nạp rượu quá nhiều, trong thời gian ngắn thì gan không đủ sức giải độc và không giảm độc tố của cồn. Hệ quả là gan đối diện với nguy cơ bị nhiễm mỡ, sau đó là viêm, xơ và ung thư gan.

Một nghiên cứu mới được đăng trên British Medical Journal, Mỹ tháng 7-2020 cho thấy, số ca tử vong do bệnh xơ gan (nguyên nhân do sử dụng quá nhiều rượu) tăng tới 65%, kể từ năm 1999. Thế nhưng tỷ lệ tăng lớn nhất lại nằm trong số người trẻ. Nhóm nghiên cứu phát hiện những cái chết do xơ gan tăng 10% trong số người có độ tuổi 25-34.

Do thuốc lá

Thống kê cho thấy có khoảng 40 chất gây ung thư được đưa vào cơ thể khi ai đó hút một điếu thuốc lá. Trong khói thuốc chứa các hóa chất độc hại có khả năng gây viêm và thúc đẩy xơ gan. Hợp chất Cytokine được sản xuất nhiều khi hút thuốc sẽ gây viêm và tổn thương tế bào gan.

Do virus viêm gan

Thường gặp và nguy hiểm nhất là virus viêm gan B, C. Đây là hai nguyên nhân gây bệnh gan phổ biến nhất trên thế giới. Tại nước ta hiện có hơn 20 triệu người mắc viêm gan B và C. Trong đó, có đến 8 triệu người đang bị viêm gan mãn tính, xơ gan và ung thư gan.

Vừa ở vị trí “cửa ngõ”, gan lại còn đảm nhận hơn 500 vai trò khác nhau trong cơ thể người nhưng phải hứng chịu nhiều tác động gây hại đến từ nhiều nguyên nhân

Theo các chuyên gia, có tất cả 5 chủng virus gây viêm nhiễm ở tế bào gan, bao gồm: virus viêm gan A, B, C, D và E. Với mỗi chủng virus được đặt tên tương ứng theo thời điểm phát hiện, theo đó:

• Viêm gan A: Thường xuất hiện dưới dạng cấp tính, có thể chữa lành trong thời gian ngắn.
• Viêm gan B, C, D: Với đặc trưng dễ tiến triển thành bệnh mãn tính với nhiều nguy cơ phát sinh biến chứng phức tạp.
• Viêm gan E: Thường xảy ra ở dạng cấp tính như viêm gan A. Tuy nhiên, viêm gan E lại đặc biệt nguy hiểm đối với phụ nữ đang mang thai.

Do sử dụng thuốc

Một số loại thuốc bao gồm các thuốc chống trầm cảm, ổn định tâm trạng corticosteroid (được sử dụng để điều trị viêm) và giảm đau nếu sử dụng sai cách sẽ là nguyên nhân gây bệnh cho gan.

Vì thế, lời khuyên là không riêng gì các loại thuốc trên, tất cả các loại thuốc khi sử dụng cần có sự chỉ dẫn của bác sĩ về liều lượng và thời gian dùng.

Do vi khuẩn, ký sinh trùng

Amip, trùng sốt rét P. Falciparum hay giun, sán, sán lá gan, sán chó, các loại xoắn khuẩn… là những loại vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh cho gan.

Nếu như khuẩn amip gây ra bệnh amip gan thì ký sinh trùng sốt rét P. Falciparum (ký sinh ở gan) sẽ khiến gan bị sưng to, gây suy giảm chức năng gan (bao gồm khả năng chống độc, dự trữ…).

Với các loại ký sinh trùng, chúng sẽ gây nên những bệnh gan nguy hiểm và khó chữa trị:

• Sán lá gan và giun đũa gây viêm đường mật và phì đại túi mật
• Salmonella Typhi thường liên quan đến các trường hợp viêm gan cấp tính
• Nhiễm xoắn khuẩn capillariasis, giun đũa chó, giun lươn làm tăng đáp ứng viêm và xơ hóa ở gan.

Béo phì

Quá nhiều chất béo tích tụ ở gan sẽ kìm hãm quá trình chuyển hóa và các chức năng đào thải độc tố ở gan. Hệ quả là gan dễ gặp phải các vấn đề về hội chứng chuyển hóa, cao huyết áp và mỡ máu cao.

Nếu tình trạng gan nhiễm mỡ kéo dài sẽ gây suy gan và xơ gan. Cho dù, thống kê cho thấy người ở độ tuổi 40 – 50 có khả năng mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn, nhưng những thanh thiếu niên mắc chứng béo phì cũng trở thành đối tượng nhắm tới của các bệnh về gan.

Bệnh tiểu đường

Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao phải đối diện với nhiều hệ lụy về sức khỏe trong đó có bệnh về gan. Thống kê cũng cho thấy 50% nguy cơ bệnh gan là do tiểu đường gây ra. Lý do, hàm lượng insulin cao trong máu sẽ gây tăng cân vùng bụng khiến gan tích tụ mỡ và gây bệnh gan nhiễm mỡ.

Độc tố

Những yếu tố ô nhiễm môi trường, thực phẩm ẩm mốc, ngâm tẩm hóa chất, phụ gia, nguồn nước nhiễm độc hay môi trường làm việc độc hại sẽ gây tác động tiêu cực đến “nhà máy lọc” của cơ thể. Tất cả những tác động này sẽ khiến chức năng gan suy giảm nghiêm trọng , gia tăng tỷ lệ mắc bệnh về gan như viêm gan, xơ gan, ung thư gan…

Kiểm soát hoạt động tế bào Kupffer bằng cách thay đổi thói quen sống

Kiểm soát tế bào Kupffer được xem là mục tiêu bạn cần hướng đến để chủ động chống độc, bảo vệ gan từ gốc trước các bệnh lý gan nguy hiểm.

Bộ đôi tinh chất Wasabia và S. Marianum được chứng minh là phát huy công dụng hỗ trợ kiểm soát tế bào Kupffer, phòng chống các bệnh về gan

Gần đây, bằng những ứng dụng trong ngành công nghệ sinh học phân tử, các nhà khoa học đã phát hiện ra hai tinh chất Wasabia và S. Marianum thiên nhiên (có trong HEWEL) phát huy công dụng hỗ trợ kiểm soát tế bào Kupffer.

Ngoài ra, các nghiên cứu tại Đại học Tsukuba (Nhật), Đại học Pavia (Ý), Bệnh viện Đại học Regensburg (Đức) cho thấy vai trò cụ thể của 2 tinh chất quý hiếm này: Wasabia kích hoạt Nrf2 (tăng gấp 3 lần) thúc đẩy quá trình khử độc trong gan, kiểm soát tế bào Kupffer, bảo vệ gan và tái tạo các tế bào gan bị hư hỏng. Còn S. Marianum giúp kiểm soát tế bào Kupffer hoạt động quá mức, giảm trên 50% các chất gây viêm TNF-α, TGF-β và Interleukin, nhờ đó giảm nguyên nhân gây bệnh gan, nhờ giảm quá trình viêm và tổn thương gan, giảm sản xuất các thành phần mô sợi gây xơ hóa gan.

Do đó, ngoài việc kìm hãm sự “kích động” của tế bào Kupffer, bạn cũng cần chủ động thay đổi thói quen sống và dinh dưỡng để ngăn chặn những tác động tiêu cực đến tế bào gan.

Gan cần được “tưới mát” mỗi ngày bằng những thực phẩm lành mạnh

• Không chỉ gây ung thư gan, sử dụng rượu bia, hút thuốc lá còn dẫn đến ung thư phổi, ung thư vòm họng, dạ dày… vì thế hãy từ bỏ thói quen gây hại sức khỏe này.
• Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng kéo dài để gan không phải hứng chịu những tác dụng phụ do sử dụng thuốc sai cách gây ra.
• Tăng cường nhóm thực phẩm lành mạnh như rau xanh, trái cây, uống nhiều nước…, duy trì luyện tập để vừa duy trì cân nặng hợp lý, vừa giúp gan được “tưới mát” mỗi ngày.
• Chú ý đến vấn đề giữ vệ sinh cá nhân; không dùng chung kim tiêm, dao cạo hoặc bất kỳ vật dụng cá nhân nào dễ dính máu; duy trì thói quen ăn chín uống sôi để ngăn không cho vi khuẩn, ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể gây hại gan.
• Khám sức khỏe định kỳ (6 tháng/ lần) để biết tình trạng của gan và cải thiện bệnh kịp thời nếu có
• Vắc xin cũng là “chìa khóa” quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh viêm gan siêu vi. Hiện nay đã có vắc xin viêm gan A và B. Hãy đến các trung tâm tiêm chủng uy tín như VNVC để được tư vấn những mũi tiêm phù hợp.