Nóng trong người nổi mụn: 10 nguyên nhân và cách điều trị

Nóng trong người nổi mụn là gì?

Nóng trong người là thuật ngữ dùng trong y học cổ truyền, chỉ tình trạng cơ thể tích tụ nhiệt do thói quen sống thiếu lành mạnh hoặc sự suy yếu của gan khiến các độc tố không được đào thải hết ra ngoài mà tích tụ lại trong cơ thể.

Nóng trong người có thể gây ra các triệu chứng như quầng thâm mắt, táo bón, chán ăn, khó tăng cân, nhiệt miệng, chảy máu cam, chảy máu chân răng,… Trong đó, nổi mụn cũng là một biểu hiện phổ biến của tình trạng này, cụ thể là nổi mẩn ngứa màu đỏ hoặc những nốt mụn nhọt đỏ và trắng,…

Nóng trong người nổi mụn xảy ra do sự tích tụ chất độc trong cơ thể

Nguyên nhân nóng trong người bị nổi mụn

Nóng trong người nổi mụn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như:

1. Nóng gan

Theo Đông y, tình trạng rối loạn chức năng gan hoặc gan hoạt động quá mức có thể gây sinh nhiệt, hay còn gọi là nóng gan. Nóng gan nếu diễn ra trong thời gian dài có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng làm tổn thương gan, khiến gan giảm khả năng đào thải chất độc ra khỏi cơ thể. Độc tố tích tụ sẽ gây ra những biểu hiện nóng trong người như vàng da, nổi mẩn đỏ, mụn nhọt, phân và nước tiểu có trạng thái lạ, báng bụng, chán ăn, buồn nôn,…

2. Tiêu thụ thức ăn có nhiều dầu mỡ

Ăn quá nhiều đồ ăn chứa dầu mỡ có thể gây hại cho sức khỏe. Dưới đây là một số tác hại mà việc ăn nhiều đồ ăn chứa dầu mỡ có thể gây ra:

• Do dầu mỡ có khả năng giữ nhiệt và tăng cường quá trình trao đổi nhiệt trong cơ thể nên sử dụng nhiều có thể bị nóng trong người nổi mụn.
• Ảnh hưởng đến gan: Các loại thức ăn nhiều dầu mỡ có thể làm tăng lượng triglyceride, làm tăng tích tụ mỡ thừa dẫn đến gan nhiễm mỡ, đặc biệt là gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), làm suy yếu tế bào gan, dẫn đến xơ gan, ung thư gan,…
• Gây ra vấn đề khác: Ăn nhiều dầu mỡ có thể làm tăng mức cholesterol xấu trong máu, gây ra các vấn đề về tim mạch, tăng nguy cơ đột quỵ; gây ra các vấn đề về tiêu hóa như đầy hơi, buồn nôn và tiêu chảy.

Do đó, bạn nên hạn chế các loại đồ ăn nhiều chứa dầu mỡ và có thể thay thế bằng các loại chất béo không bão hòa.

Các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ là nguyên nhân gây nóng trong người

3. Ăn cay

Sử dụng nhiều thực phẩm cay nóng có thể khiến làn da bị khô ráp và kích ứng, làm tăng nguy cơ ngứa da, nổi mụn, do đồ ăn cay có tính hút ẩm cao. Ngoài ra, ăn nhiều đồ cay còn làm tăng nguy cơ bỏng niêm mạc dạ dày, viêm loét dạ dày, viêm thực quản và làm tăng dịch vị khiến gan co lại, ảnh hưởng đến quá trình tiết ra dịch gan gây viêm gan.

4. Không ăn rau củ, chất xơ

Chất xơ và những dưỡng chất khác trong các loại rau củ có tác dụng trong việc hỗ trợ quá trình thải độc của gan, hỗ trợ quá trình chống oxy hóa, giúp lọc một số kim loại nặng nhằm hạn chế tình trạng viêm nhiễm và giảm tích tụ mỡ tại gan. Việc không bổ sung đầy đủ các loại rau củ không những có hại cho gan mà còn gây tăng cân và những vấn đề về hệ tiêu hóa, tim mạch,…

5. Ít uống nước

Nước rất cần thiết trong việc hỗ trợ hoạt động thải độc của gan và duy trì nhiệt độ của cơ thể. Mỗi ngày một người phải uống đủ lượng nước theo công thức: Lượng nước (ml) = Cân nặng (kg) x 30 (Theo US News & Report). Uống không đủ nước sẽ làm đình trệ quá trình bài tiết các chất thải, khiến chất thải này tích tụ và đầu độc cơ thể, dẫn đến tình trạng nóng trong người mọc mụn nhọt, nổi mẩn ngứa, khô môi, nhiệt miệng,…

6. Uống nhiều bia rượu

Tại xoang gan có các đại thực bào được gọi là tế bào Kupffer. Đây là những tế bào thực hiện các phản ứng miễn dịch, giúp gan loại bỏ những chất độc hại. Tuy nhiên, khi bị tác động bởi chất cồn trong rượu hoặc những tác nhân gây hại cho gan khác như virus, thực phẩm ôi thiu,… tế bào Kupffer sẽ hoạt động quá mức, phóng thích ra những chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β… làm tổn thương tế bào gan.

Việc lạm dụng rượu có thể kích thích hoạt động của tế bào Kupffer, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ do rượu, dẫn đến bệnh xơ gan, viêm gan và thậm chí là ung thư gan, từ đó gây ra gây ra biểu hiện nóng trong người nổi mụn cùng những vấn đề khác về tim mạch và hệ tiêu hóa.(2)

Bia rượu sẽ kích thích hoạt động của tế bào Kupffer gây tổn thương gan

7. Stress, thiếu ngủ, thức khuya

Khi bạn đối mặt với tình trạng stress, căng thẳng, lo âu kéo dài, cơ thể sẽ tiết ra nhiều hormone Epinephrine và Norepinephrine làm tăng tuần hoàn máu, khiến cơ thể nóng lên. Bên cạnh đó, stress nếu đi cùng với mất ngủ có thể ảnh hưởng đến quá trình nuôi dưỡng tế bào gan, gây mệt mỏi, nóng trong người.

Ngủ sớm và đủ giấc là cách để duy trì quá trình trao đổi chất của cơ thể. Thức khuya có thể gây nóng trong người do quá trình trao đổi chất thiếu hiệu quả. Đồng thời, khoảng thời gian từ 23h đến 5h sáng là lúc gan và túi mật cần được nghỉ ngơi để tái tạo các chất và năng lượng, nhờ đó có thể tiếp tục hoạt động thực hiện nhiệm vụ giải độc, nên nếu thường xuyên thức khuya có thể ảnh hưởng đến quá trình này. Độc tố tích tụ lại trong gan quá nhiều có thể gây ra tình trạng nóng trong người, dẫn đến những triệu chứng như nổi mụn nhọt, nhiệt miệng, quầng thâm quanh mắt, môi khô,…

8. Tiếp xúc với những chất độc hại và ô nhiễm môi trường

Các chất ô nhiễm, kim loại nặng trong môi trường không khí, đất, nước có thể đi vào cơ thể thông qua quá trình hít thở hoặc qua các loại thực phẩm sử dụng hằng ngày. Các độc tố này tích tụ càng nhiều sẽ đầu độc cơ thể dẫn đến những biểu hiện nóng trong người. Nó còn kích thích hoạt động tế bào Kupffer, dẫn đến tình trạng viêm và suy giảm chức năng gan.

9. Sử dụng thuốc không kê đơn

Việc tự ý sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau,… tại nhà khi chưa có sự chỉ định từ bác sĩ, lạm dụng thuốc trong một khoảng thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng quá tải, đầu độc gan. Trường hợp ngộ độc paracetamol có thể gây suy gan cấp và dẫn đến tử vong. Ngoài ra, khi sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ mà có các triệu chứng nóng trong người bạn nên phản hồi ngay để được chỉ định loại thuốc điều trị khác phù hợp hơn.

Tự ý sử dụng thuốc có thể gây ra những hiểm họa cho gan

10. Lười vận động

Tập thể dục có thể giúp cải thiện quá trình trao đổi chất và hỗ trợ chức năng gan. Thiếu vận động có thể làm tăng sự tích tụ mỡ thừa trong cơ thể, dẫn đến gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, quá trình vận động giúp cơ thể thải độc qua da theo các tuyến mồ hôi nên nếu không tập thể dục thường xuyên, cơ thể có thể tích tụ khí huyết và gây nóng trong người. Lười vận động cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, tiêu hoá, xương khớp,…

Dấu hiệu nhận biết nổi mụn do nóng trong người

Không chỉ nóng trong người và những bệnh lý về gan mới gây ra tình trạng nổi mụn, mà nhiều vấn đề khác cũng có thể dẫn đến tình trạng này. Do đó, bạn cần lưu ý những dấu hiệu dưới đây để phát hiện đâu là tình trạng nổi mụn do nóng trong người và tổn thương tại gan gây ra:

1. Nổi mẩn ngứa

Đây là tình trạng trên da có những nốt mẩn đỏ li ti xuất hiện thành từng mảng rộng hoặc nổi trên khắp cơ thể gây ngứa. Hiện tượng này nếu diễn ra trong thời gian dài có thể là biểu hiện của sự suy yếu chức năng gan. Gan không thể thực hiện việc thải độc một cách hiệu quả sẽ khiến cơ thể tích tụ chất độc và gia tăng sản xuất histamine – chất tồn tại trong cơ thể có thể dẫn tới các phản ứng dị ứng và gây ngứa.

Nếu mẩn ngứa phát triển ngày càng nhiều, dẫn đến hình thành mề đay hoặc những sẩn cục dày thì bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa thăm khám sớm.

Cần cẩn thận với những vết mẩn đỏ gây ngứa

2. Mụn nhọt

Nóng trong người có thể gây ra những nốt mụn nhọt nổi trên da, đặc biệt là vùng mặt, cổ lưng, ngực. Thông thường, những nốt mụn sẽ có màu đỏ hoặc trắng và thời gian nổi mụn kéo dài, nên khiến nhiều người nhầm lẫn với mụn trứng cá. Nghiêm trọng hơn, mụn nhọt có thể nổi thành mảng lớn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ hoặc gây nhiễm trùng da. Tình trạng này thường xảy ra do những chất độc không được gan đào thải hết xâm nhập qua da.

3. Một số biểu hiện khác đi kèm

Bên cạnh việc xuất hiện mẩn đỏ, mụn nhọt dai dẳng trên da, nếu bạn phát hiện một số biểu hiện như vàng da, môi khô, nhiệt miệng, táo bón, đau bụng, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu,… thì cần đến ngay các cơ sở y tế để kiểm tra bổi đây có thể là triệu chứng của những bệnh lý về gan.

Cách trị nóng trong người nổi mụn

Duy trì chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh; thăm khám sức khỏe là cách trị nóng trong người nổi mụn hiệu quả và an toàn và giúp phát hiện ra tình trạng bệnh lý và được tư vấn phương pháp điều trị khoa học.(1)

1. Nóng trong người nổi mụn cần ăn gì?

Việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học với những loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng có tác dụng thanh nhiệt có vai trò quan trọng trong việc hạn chế tình trạng nóng trong người nổi mụn và bảo vệ sức khỏe của gan. Những loại thực phẩm bạn nên bổ sung bao gồm:

• Thực phẩm giàu chất xơ: Các loại rau xanh như cải bó xôi, rau muống, bông cải xanh, bí đỏ, cà chua, cà rốt và củ cải đều là các nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
• Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất: Các loại trái cây như dâu tây, táo, cam, kiwi và chuối đều giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Đặc biệt, cam và chanh còn chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và hỗ trợ quá trình thải độc.
• Thực phẩm chứa chất béo không bão hòa: Bạn nên bổ sung chất béo lành mạnh từ những loại thực phẩm như cá hồi, cá ngừ, các loại hạt, quả bơ, dầu oliu,…
• Các loại thức uống có tác dụng thanh nhiệt: trà xanh, trà ô long, trà gạo lứt, trà atiso, nước nha đam, nước ép trái cây, nước dừa, sắn dây,…

Lựa chọn thực phẩm thông minh giúp thanh nhiệt cơ thể

Song song với đó, để bảo vệ gan tốt hơn, bạn cần hạn chế những loại đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, đồ nhiều gia vị và uống nhiều nước mỗi ngày.

Nóng trong người nên ăn trái cây gì? Cùng tìm hiểu những loại trái cây, hoa quả giải nhiệt giúp giảm triệu chứng nóng trong người.

2. Nóng trong người nổi mụn nên uống thuốc gì?

Hiện nay, có nhiều bài thuốc Đông y có tác dụng trong việc thanh nhiệt, làm “mát” gan, chẳng hạn như atiso, nhân trần, rau má, cam thảo,… nhưng hiệu quả tương đối chậm và đòi hỏi sự kiên nhẫn trong quá trình sử dụng.

Nếu tình trạng nóng trong người nổi mụn diễn ra trong thời gian dài, dần trở nên nghiêm trọng và không có dấu hiệu thuyên giảm, bạn cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM & Hà Nội để thăm khám, xét nghiệm kiểm tra chức năng gan, phát hiện kịp thời các bệnh lý về gan, từ đó có hướng can thiệp phù hợp. Việc chữa trị theo phương pháp Tây y này đòi hỏi người bệnh phải tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ, tránh trường hợp tự ý sử dụng thuốc.

Cách phòng ngừa tình trạng nổi mụn do nóng trong người

Việc duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn phòng ngừa từ sớm nguy cơ nổi mụn nóng trong người do các vấn đề về gan gây ra. Dưới đây là những biện pháp mà bạn nên tham khảo:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung nhiều loại rau củ, trái cây, ngũ cốc, có tác dụng thanh nhiệt cho cơ thể và làm mát gan.
• Không sử dụng bia rượu, thuốc lá để hạn chế các chất độc hại ảnh hưởng đến gan.
• Tập thể dục thể thao đều đặn 5 – 7 ngày mỗi tuần với cường độ thích hợp. Làm việc kết hợp với nghỉ ngơi, ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày.
• Duy trì cân nặng ở “mức nên có” (chỉ số BMI từ 18,5 – 24,9), tránh tình trạng thừa cân làm tăng nguy cơ mắc phải gan nhiễm mỡ.
• Uống nhiều nước mỗi ngày để hỗ trợ việc thải độc của cơ thể.
• Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, tránh tự mua thuốc sử dụng tại nhà gây quá liều ảnh hưởng đến gan.
• Khám sức khỏe thường xuyên để kiểm tra tình trạng của cơ thể nói chung và gan nói riêng.
• Tiêm phòng virus viêm gan nhằm hạn chế nguy cơ nhiễm viêm gan siêu vi.

Bên cạnh những phương pháp trên, bạn nên chủ động bổ sung những dưỡng chất bảo vệ gan có nguồn gốc từ thiên nhiên tiêu biểu như S. Marianum và Wasabia (có trong Hewel). Đây là 2 dưỡng chất đã được các nhà khoa học nghiên cứu, chứng minh có tác dụng hỗ trợ kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer, hạn chế những chất gây viêm, giúp giảm mụn nhọt và bảo vệ tế bào gan, tăng cường giải độc, chống độc cho gan, hạn chế tình trạng nóng trong người do suy giảm chức năng gan gây ra. Sử dụng Hewel 2 viên mỗi ngày sẽ giúp giảm mẩn ngứa mụn nhọt, hỗ trợ bảo vệ và phục hồi chức năng gan khi mắc các bệnh lý như viêm gan, xơ gan, suy gan,…

Sử dụng Hewel giúp bổ sung những dưỡng chất từ thiên nhiên giúp tăng cường giải độc gan và hỗ trợ phục hồi chức năng gan

Nóng trong người nổi mụn là biểu hiện mà bạn không nên chủ quan bỏ qua bởi nó không chỉ ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ mà còn có thể báo hiệu cho những bệnh lý tại gan. Khi phát hiện những triệu chứng nóng trong người, bạn nên chủ động duy trì chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Nếu tình trạng này kéo dài không thuyên giảm, bạn nên chủ động đi thăm khám để phát hiện nguy cơ mắc các bệnh lý về gan.