Viêm gan E có lây không? Lây truyền qua đường nào?

Viêm gan E là một bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan E (HEV) gây ra. HEV thuộc nhóm virus RNA, có ít nhất 4 kiểu gen lây sang người, trong đó kiểu gen 1 và 2 chủ yếu gây dịch ở các nước đang phát triển, còn kiểu gen 3 và 4 có thể gây bệnh rải rác ở các nước phát triển (thường qua thực phẩm nhiễm virus, đặc biệt là gan động vật chưa nấu chín).

Viêm gan E có lây không và lây qua những con đường nào? Bài viết này thảo luận về cách lây truyền và phòng ngừa cho những người có nguy cơ mắc bệnh này.

Viêm gan E có lây không?

Viêm gan E thường gây ra bệnh viêm gan cấp tính với các triệu chứng như: mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, vàng da, vàng mắt. Ở phần lớn người bệnh, bệnh có thể tự khỏi sau vài tuần, nhưng trong một số trường hợp (nhất là phụ nữ mang thai, người suy giảm miễn dịch), bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Viêm gan E có lây không? CÓ, nhưng cơ chế lây truyền khác biệt đáng kể so với viêm gan B hoặc C.

Viêm gan E lây qua đường nào?

Những con đường lây nhiễm viêm gan E cần biết:

1. Lây qua đường tiêu hóa (phân – miệng)

Số liệu thống kê cho thấy, viêm gan E thường phổ biến ở các quốc gia có thu nhập thấp đến trung bình. HEV được bài tiết qua phân người bệnh và có thể nhiễm vào:

• Nguồn nước sinh hoạt: uống nước bị nhiễm phân, đặc biệt ở những khu vực thiếu nước sinh hoạt hoặc vệ sinh kém.
• Thực phẩm bị ô nhiễm: rau sống rửa bằng nước bẩn, hải sản sống nuôi ở vùng nước ô nhiễm.
• Gan động vật nấu chưa chín: Ở Úc, những người ăn các sản phẩm thịt lợn chưa nấu chín, đặc biệt là gan lợn, có nguy cơ bị nhiễm bệnh.

Viêm gan E có thể lây nhiễm cho người ăn gan heo chưa nấu chín.

2. Lây từ mẹ sang con

Nếu người mẹ bị viêm gan E trong tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối thai kỳ), nguy cơ truyền virus sang thai nhi là rất cao và có thể gây ra nhiều nguy cơ như sinh non, thai lưu, viêm gan thể tối cấp ở mẹ – nguy hiểm tính mạng.

Viêm gan E lây từ mẹ sang con thuộc trường hợp nguy hiểm vì là nhóm đối tượng có nguy cơ tử vong cao nhất, với tỷ lệ lên đến 30% trong một số báo cáo y học. (1)

3. Lây truyền qua truyền máu (rất hiếm)

Việc lây truyền virus từ người sang người rất hiếm, mặc dù virus đã lây truyền giữa người với người thông qua truyền máu và ghép tạng. Ngày nay, người hiến máu bắt đầu được xét nghiệm HEV để giảm nguy cơ truyền bệnh qua đường máu.

Bị viêm gan E có cần cách ly không?

Viêm gan E có lây không, có cần cách ly không? Người bị viêm gan E thường không cần cách ly bắt buộc như một số bệnh truyền nhiễm khác, vì virus viêm gan E không dễ lây lan từ người sang người qua tiếp xúc thông thường (bắt tay, hôn, quan hệ tình dục, hắt hơi, dùng chung chén thìa…).

Tuy nhiên, vẫn cần áp dụng một số biện pháp phòng ngừa để tránh lây lan cho người khác. Phụ nữ mang thai và người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu và người mắc bệnh gan mạn tính có thể bị nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Những người bệnh này có thể cần được theo dõi chặt chẽ hơn trong trường hợp nhiễm trùng ảnh hưởng đến chức năng gan.

Làm sao để phòng tránh lây nhiễm virus viêm gan E?

Để phòng tránh lây nhiễm virus viêm gan E, điều quan trọng nhất là đảm bảo vệ sinh thực phẩm, nguồn nước và cá nhân. Virus viêm gan E lây chủ yếu qua đường tiêu hóa (phân – miệng), do đó các biện pháp phòng ngừa sẽ tập trung vào cắt đứt con đường lây này.

1. Giữ vệ sinh cá nhân

• Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, đặc biệt là trẻ nhỏ.
• Không chế biến thức ăn khi tay chưa được rửa sạch.

Luôn rửa tay với xà phòng và nước sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

2. Sử dụng nguồn nước sạch

• Uống nước đã đun sôi để nguội hoặc nước đóng chai.
• Không sử dụng nước từ sông, suối, giếng ô nhiễm để nấu ăn hoặc đánh răng.
• Nếu dùng nước giếng, nên kiểm tra và lọc sạch, tốt nhất là đun sôi trước khi dùng.

3. Thực hiện an toàn thực phẩm

• Ăn chín, uống sôi – đây là nguyên tắc vàng để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa virus HEV.
• Không ăn gan lợn, lòng, tim, tiết còn sống hoặc nấu chưa chín.
• Không ăn rau sống nếu không chắc chắn rau đã được rửa sạch.
• Rửa sạch và nấu kỹ hải sản, đặc biệt là tôm, cua, sò, ốc.
• Giữ vệ sinh dụng cụ nấu nướng – không dùng thớt, dao cắt đồ sống cho thức ăn chín.

4. Vệ sinh môi trường sống

• Giữ nhà cửa sạch sẽ, đặc biệt là khu vực bếp và nhà vệ sinh.
• Không thải phân, nước thải sinh hoạt ra sông, suối.

Lưu ý đặc biệt khi đi du lịch: Khi đến các vùng đang có dịch viêm gan E, du khách cần:

• Tránh ăn hàng quán lề đường không đảm bảo vệ sinh.
• Uống nước đóng chai, không uống nước đá, ngay cả nước đánh răng cũng nên đun sôi.
• Nấu ăn và sơ chế thực phẩm bằng nước đóng chai hoặc nước đã qua xử lý.
• Ăn trái cây và rau quả đã được gọt vỏ và rửa sạch bằng nước sạch.
• Sử dụng dung dịch rửa tay nhanh hoặc khăn ướt sát khuẩn trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Hiện tại, Việt Nam chưa có vắc xin phòng viêm gan E, nên phòng ngừa chủ yếu vẫn là vệ sinh và ăn uống an toàn. Mỗi người có thể chủ động bổ sung tinh chất S. Marianum và Wasabia thiên nhiên nhằm hỗ trợ kiểm soát hoạt động tế bào Kupffer, giúp bảo vệ gan và tăng cường thải độc, phòng và cải thiện các bệnh về gan.