Theo kinh nghiệm dân gian, khi thấy nổi mụn thì nhiều người cho rằng do nóng gan. Quan điểm này đúng hay sao? Cùng Hewel soi xét kinh nghiệm dân gian dưới thấu kính khoa học hiện đại.
Nổi mụn do nóng gan khác gì với nổi mụn thông thường?
Theo
GS Nguyễn Khánh Trạch, nổi mụn,
mề đay, mẩn ngứa là một trong những dấu hiệu gan có vấn đề. Khác với nổi mụn do những nguyên nhân thông thường,
người bị nóng gan sẽ thường xuyên đối diện với các triệu chứng, dấu hiệu đa dạng như:
1. Nổi mụn nhiều
Suy giảm chức năng gan thường gây nổi mụn nhiều và có xu hướng lan rộng tại vùng da mặt, cổ, lưng và ngực. Mụn có kích thước đa dạng, đỏ hoặc trắng, có nhân hoặc không có nhân. Mụn hầu như không gây đau nhưng gây ngứa ngáy, bứt rứt khó chịu và ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ.
Nổi mụn do nóng gan có tính chất dai dẳng và dễ tái phát.
Nóng gan nổi mụn gây cảm giác khó chịu và mất thẩm mỹ cho người bệnh
2. Da dị ứng, ngứa
Độc tố và các chất dị ứng không được đào thải hoàn toàn ra khỏi cơ thể sẽ tích tụ ở da, dễ gây dị ứng và ngứa. Cụ thể, cơ thể phản ứng với các độc tố bằng cách phóng thích các histamine (một chất tồn tại sẵn trong cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong việc sản sinh một số phản ứng của cơ thể như dị ứng, sốc phản vệ, tăng bài tiết nước mắt…) vào mô và niêm mạc, làm giãn mao mạch trung bì và gây dị ứng, ngứa da. Có chuyên gia cho rằng muối mật ứ đọng cũng gây ra ngứa, nổi mề đay nhưng không nặng như dị ứng.
Một số trường hợp nặng có thể xuất hiện
mẩn đỏ toàn thân và gây ngứa dữ dội. Sau vài tiếng, triệu chứng ngứa sẽ thuyên giảm và biến mất. Tuy nhiên,
da dị ứng, ngứa sẽ tái phát nhiều lần, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống, công việc của người bệnh.
3. Một số triệu chứng khác
Ngoài nổi mụn các bệnh gan kèm theo các triệu chứng khác như rối loạn tiêu hóa (bụng căng cứng, chán ăn, khó tiêu…), đau tức hạ sườn phải, hơi thở có mùi, vàng da, vàng mắt, nước tiểu có màu vàng sẫm, phân có màu bạc, môi khô và nứt nẻ, dễ chảy máu chân răng, mất ngủ…
Nguyên nhân gây nóng gan nổi mụn
Theo chuyên gia gan mật, có rất nhiều tác nhân khiến chức năng gan suy yếu và gây ra tình trạng nóng gan nổi mụn như:
- Thường xuyên dùng rượu bia, thuốc lá: Điều này khiến gan không đủ khả năng đào thải độc tố, chất độc ra khỏi cơ thể. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, dùng nhiều hơn 8 ly rượu mỗi tuần đối với phụ nữ và hơn 15 ly mỗi tuần đối với nam giới có khả năng gây hại cho gan, làm suy giảm chức năng gan và miễn dịch của cơ thể.
- Chế độ ăn uống không khoa học: Thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh, chứa nhiều phẩm màu, hóa chất, chế độ ăn uống ít chất xơ, vitamin và khoáng chất… khiến gan dễ tích tụ chất độc. Ngoài ra, ăn nhiều thức ăn dầu mỡ, cay nóng, nhiều đường và muối tạo áp lực nặng nề lên gan, tăng tích trữ chất béo triglyceride khiến chức năng gan suy yếu và gây ra các bệnh lý về gan nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan…(
1)
Thường xuyên ăn nhiều thức ăn nhanh khiến gan dễ tích tụ độc tố và sinh bệnh.
- Thói quen sinh hoạt, nghỉ ngơi thiếu điều độ: Thường xuyên thức khuya, làm việc quá sức, chịu nhiều áp lực trong công việc và không ngủ đủ giấc cũng là yếu tố khiến chức năng gan suy giảm. Cụ thể, gan và túi mật giải độc vào khoảng từ 23h đến 5h sáng hôm sau. Do đó, nếu thường xuyên thức khuya và không ngủ đủ giấc thì độc tố dễ tích tụ trong gan và sinh bệnh nóng gan.
Ngoài ra, thường xuyên làm việc trong môi trường ô nhiễm, khói bụi, tiếp xúc với với hóa chất, thời tiết quá nóng bức khắc nghiệt cũng khiến gan làm việc quá sức và dễ suy giảm chức năng gan.
Các yếu tố trên có thể khác nhau ở mỗi đối tượng tuy nhiên muốn điều trị hiệu quả nổi mụn do nóng gan cần phải hiểu rõ cơ chế sinh bệnh, Nghiên cứu đăng trên tạp chí Chuyên ngành Độc chất của Đại học Oxford (Anh) đã chỉ rõ, các yếu tố độc hại từ rượu bia, thực phẩm bẩn, hóa chất, thuốc điều trị bệnh… tấn công vào cơ thể và đi qua gan sẽ kích hoạt quá mức tế bào Kupffer (đại thực bào miễn dịch nằm ở xoang gan), buộc chúng phóng thích các chất gây viêm như TNF- α, TGF-β, Interleulin…, các chất này có tính “sát thương” lớn đối với tế bào gan, từ đó gây hại cho gan và khiến chức năng gan suy yếu với triệu chứng thường thấy là nổi mụn, mề đay, mẩn ngứa… theo thời gian nếu không có giải pháp khắc phục, tế bào Kupffer liên tục bị kích hoạt và sản sinh càng nhiều chất gây viêm, càng khiến tế bào gan chết hàng loạt và gan có thể mắc các bệnh lý nguy hiểm như viêm gan, xơ gan, ung thư gan…
Giải pháp khắc phục tình trạng nóng gan nổi mụn hiệu quả
Cũng theo GS Nguyễn Khánh Trạch, nhiều người có tâm lý nôn nóng muốn “hạ hỏa” nhanh cho gan nên tự ý dùng các loại thuốc, bài thuốc dân gian hay sản phẩm mát gan. Tuy nhiên, việc sử dụng cách mát gan “vô tội vạ” chưa được khoa học kiểm chứng khiến gan dễ bị nhiễm độc nặng hơn.
Theo báo cáo của Mỹ và Thụy Điển cho thấy, 17% trường hợp suy gan cấp do tùy tiện dùng thuốc nói chung. Hơn 900 sản phẩm thuốc, độc chất được ghi nhận gây tổn thương cơ quan này. Tiên lượng nguy cơ tử vong cho bệnh nhân suy gan cấp do phản ứng thuốc là 60-80%. Trong đó, không ít
thuốc mát gan, giải độc chưa được kiểm chứng an toàn.
Nhờ vào việc phát hiện ra sự hiện diện của tế bào Kupffer và cơ chế bệnh sinh ở gan Y học hiện đại đã chỉ rõ, để tăng cường giải độc và bảo vệ gan từ gốc cần có giải pháp khoa học giúp kiểm soát tế bào Kupffer ngăn chặn từ đầu các chất gây viêm, chủ động chống độc, bảo vệ gan. Giải pháp mới này thay cho quan niệm “mát gan” theo cách hiểu thông thường thiếu cơ sở khoa học như trước đây.
Gần đây, hai tinh chất thiên nhiên Wasabia và S. Marianum được các nhà khoa học Mỹ phát hiện có khả năng hỗ trợ kiểm soát tế bào Kupffer, làm giảm sản sinh các chất gây viêm TNF-α, TGF-β, Interleukin…, chủ động chống độc cho gan từ bên trong, ngăn ngừa nhiều độc chất tấn công từ bên ngoài, từ đó đẩy lùi tận gốc các triệu chứng khó chịu của chứng nóng gan nổi mụn, nổi mề đay, mẩn ngứa… gây ra, đem đến làn da khỏe mạnh. Đồng thời, hai tinh chất này còn giúp tăng cường loại protein đặc biệt bảo vệ cơ thể Nrf2 gấp 3 lần, từ đó hạn chế tế bào gan hư hại, tăng cường khả năng giải độc, bảo vệ gan hiệu quả.
Tinh chất Wasabia và S. Marianum thiên nhiên có khả năng hỗ trợ kiểm soát hiệu quả tế bào Kupffer
Bên cạnh việc kiểm soát tế bào Kupffer bằng 2 thảo dược quý, để
tăng cường chức năng gan và hạn chế yếu tố độc hại lên gan mỗi người cần xây dựng chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý. Để phòng ngừa
nóng gan nổi mụn, nên ăn uống đủ chất, chọn thực phẩm tươi sạch, hạn chế rượu bia, thuốc lá, không lạm dụng thuốc điều trị bệnh và thăm khám gan định kỳ.