Hiểu cặn kẽ về xơ gan giai đoạn cuối

Nguyên nhân gây bệnh

Xơ gan là căn bệnh mạn tính gây suy giảm chức năng gan. Khi bị bệnh này, các tế bào trong mô gan bị tổn thương và hình thành nên cac mo seo, cac not gan bat thuong. Dần dần, gan không thể thực hiện được chức năng chuyen hoa protein, làm sạch máu, chống lại bệnh nhiễm khuẩn, tiêu hóa thức ăn và dự trữ năng lượng…

Nguyên nhân gây bệnh xơ gan:

• Phổ biến là do lạm dụng rượu bia.
• Viêm gan do virus B, C
• Tác dụng phụ của thuốc
• Gan nhiễm mỡ
• Bệnh di truyền (như thừa chất sắt và xơ nang),
• Xơ gan mật nguyên phát (gây nên tắc nghẽn ống dẫn mật)…

Những người bệnh đang mắc các loại bệnh kể trên có nguy cơ cao bị xơ gan. Vì vậy, nên đi tầm soát định kỳ để phát hiện sớm xơ gan nếu có.

Thường xuyên lạm dụng bia rượu và viêm gan virut là hai nguyên nhân chính gây xơ gan

Nhận biết bệnh xơ gan giai đoạn cuối (xơ gan cổ trướng)

Nếu phát hiện sớm xơ gan, được theo dõi chặt chẽ, nếu không ghép gan vẫn có thể kéo dài được sự sống được 5 – 10 năm hoặc hơn. Nhưng nếu phát hiện trễ để bệnh đến giai đoạn mất bù thì thời gian sống sẽ bị thu hẹp lại.

Với xơ gan còn bù, không có dấu hiệu lâm sàng đặc trưng, đôi khi chỉ là chậm tiêu, kém ăn, rối loạn giấc ngủ. Để phát hiện sớm xơ gan cần thăm khám tại cơ sở chuyên khoa, có đội ngũ bác sĩ chuyên sâu, đủ trang thiết bị làm các xét nghiệm cận lâm sàng và khi nghi ngờ có thể chỉ định sinh thiết gan.

Vào giai đoạn mất bù (giai đoạn cổ trướng) là xơ gan đã bước vào giai đoạn cuối, các triệu chứng trở nên rầm rộ, lúc này việc điều trị trở nên khó khăn và nguy cơ tử vong cao do các biến chứng của bệnh.

Bệnh xơ gan giai đoạn cuối, lá gan không còn khả năng tự phục hồi và mất dần chức năng. Bệnh tình diễn tiến nghiêm trọng và khá phức tạp. Khi đó, gan không thực hiện được chức năng giải độc. Toàn bộ cơ thể sẽ bị nhiễm độc, các biểu hiện rõ nét như:

• Bệnh nhân uể oải, mệt mỏi chỉ muốn nằm một chỗ, giảm cân, da khô, sắc mặt kém, thiếu máu, quáng gà, viêm lưỡi, viêm phù dây thần kinh.
• Người bệnh có thể sốt nhẹ do tế bào gan bị hoại tử, mất đi chức năng giải độc khiến chất độc tấn công cơ thể.
• Giai đoạn cuối xuất hiện vàng da, vàng mắt do tế bào gan bị tổn hại nặng, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa bilirubin của cơ thể.
• Nhiều trường hợp bị đau ở khu vực gan, đau liên tục hoặc đau dữ dội. Bệnh tiến triển theo chiều hướng xấu vì cơ hoành bị tổn thương và có thể bị đau vai phải. Nếu xuất huyết máu nhiều, có thể khiến bệnh nhân ngất hoặc sốc.

Triệu chứng cổ trướng xảy ra ở giai đoạn cuối của xơ gan

Biến chứng của xơ gan giai đoạn cuối

Bệnh xơ gan diễn biến thầm lặng và phức tạp nên không thể xem nhẹ vì đây là giai đoạn cuối cùng của tiến trình bệnh gan mạn tính.

Với xơ gan còn bù, triệu chứng không đặc hiệu nên một số bệnh nhân vẫn sinh hoạt và lao động bình thường trong một thời gian dài.

Nhưng khi xơ gan chuyển sang giai đoạn mất bù thì tiên lượng sống thêm rất ngắn và tùy thuộc vào biến chứng nào xảy ra. Ở giai đoạn này, chắc chắn là chất lượng sống giảm, tuổi thọ giảm và bệnh nhân phải nhập viện nhiều ngày, thời gian tái khám ngắn lại, điều trị tốn kém hơn… Những biến chứng nguy hiểm của xơ gan mất bù cần nêu ra là:

• Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch chủ, tỷ lệ biến chứng này rất cao ở bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối. Đây là cấp cứu nội và ngoại khoa do đe dọa trực tiếp chức năng sống của bệnh nhân. Do đó, bệnh nhân cần được cấp cứu sớm, xử trí đúng tại cơ sở chuyên khoa tiêu hóa gan mật có trang bị máy nội soi. Xuất huyết tiêu hóa do giãn và vỡ tĩnh mạch thực quản, tĩnh mạch phình vị dạ dày. Đây là biến chứng nặng nề và là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nhóm xơ gan do rượu.

• Biến chứng nguy hiểm thứ hai ở nhóm xơ gan do rượu là ung thư gan. Còn xơ gan do virus viêm gan b thì nguyên nhân tử vong hàng đầu là ung thư gan, sau đó là do chảy máu tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản, vỡ tĩnh mạch phình vị dạ dày.

• Biến chứng thứ ba là hội chứng nhiễm trùng, đặc biệt là viêm phúc mạc tự phát. Tình trạng này ở nhóm bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối mà căn nguyên do rượu khá thường gặp, do bệnh nhân có tình trạng suy giảm sức đề kháng trầm trọng. Từ bệnh lý xơ gan đã suy giảm sức đề kháng, xơ gan có tăng áp lực tĩnh mạch chủ cùng với tình trạng thiểu dưỡng là những yếu tố thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm phúc mạc tự phát.

Tăng áp lực tĩnh mạch chủ, ung thư gan và nhiễm trùng là biến chứng nguy hiểm của xơ gan giai đoạn cuối (hình minh họa)

Tuân thủ điều trị, hỗ trợ bằng chế độ dinh dưỡng

Khi xuất hiện các triệu chứng này, người bệnh phải ngay lập tức điều trị, không được tùy tiện sử dụng thuốc mà phải tuyệt đối tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ.

Mặc dù ở giai đoạn xơ gan giai đoạn cuối – xơ gan mất bù hầu như không có khả năng hồi phục gan, nhưng tuân thủ điều trị là cách hạn chế tổn thương gan và giảm nguy cơ biến chứng do xơ gan gây ra. Mà trước hết là cần loại bỏ các nguyên nhân gây bệnh như rượu, thuốc và các hóa chất độc hại cho gan.

Phương pháp điều trị hỗ trợ là chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý, bao gồm: Hạn chế ăn chất đạm khi có dấu hiệu phù nề; hạn chế mỡ và có chế độ ăn nhạt; có chế độ ăn nhiều năng lượng và hạn chế chất lỏng (để kiểm soát sự tích lũy dịch lỏng trong cơ thể). Đối với trường hợp tích tụ nước ở bụng (cổ trướng) hay phù nề nặng, người bệnh có thể dùng thuốc lợi tiểu.

Nếu tổn thương gan tiến triển dẫn đến suy gan, bác sĩ có thể chỉ định cấy ghép gan. Chi phí cho một cuộc phẫu thuật ghép gan khá cao lên đến hàng tỷ đồng. Đó là chưa kể đến việc phải tìm được người có gan tương thích. Vì vậy rất ít người tiếp cận được với cơ hội điều trị này.