Rối loạn men gan – cảnh báo tình trạng gan tổn thương nghiêm trọng

Trong hầu hết các bệnh lý về gan, các chuyên gia thường kiểm tra thêm men gan để biết tình trạng bệnh và đưa ra phương hướng hỗ trợ cải thiện thích hợp. Vì vậy, dấu hiệu rối loạn men gan (tăng hoặc giảm) là “thông báo” của gan về việc các tế bào gan bị hoại tử, tổn thương trên diện rộng.
 


1. Có bao nhiêu loại men gan?

Có 4 loại men gan (enzyme) chủ yếu. 
 
- AST (hay SGOT) là một enzyme ở bào tương và ty thể, hiện diện ở tế bào gan, tim, cơ vân, thận, não và tụy.  
- ALT (hay SGPT) là men trong bào tương, hiện diện chủ yếu ở tế bào gan, chỉ một số ít trong tế bào cơ vân và tim. Như vậy, sự tăng ALT sẽ đặc hiệu cho việc tổn thương tế bào gan nhiều hơn AST. 
- ALP (Phosphatase kiềm) là một loại men trong tiểu quản màng tế bào gan. 
- GGT là men trong tế bào thành của ống mật.
 
Tên
 
Một số loại enzyme trong tế bào gan.
 
Trong 4 loại men gan thì AST và ALT đóng vai trò chủ yếu phản ánh tình trạng tổn thương của tế bào gan.

2. Tại sao rối loạn men gan (men gan tăng hoặc men gan giảm đột ngột)?

a. Chủ yếu là men gan tăng
 
Rối loạn men gan với nhiều nguyên nhân khác nhau, hầu hết hay gặp là men gan tăng.
Khi men gan tăng có nghĩa là ở một chừng mực nào đó tế bào gan đã bị ảnh hưởng. Trong số các nguyên nhân gây tăng men gan, viêm gan virus là đáng sợ hơn cả, làm tăng lượng men gan đáng kể. Tổn thương do virus là loại tổn thương rất nguy hiểm vì khi xâm nhập vào tế bào gan virus sẽ nhân lên nhanh chóng và làm hủy hoại tế bào gan. Tế bào gan càng bị hủy hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng nhiều, có một số trường hợp viêm gan cấp tính, viêm gan tối cấp hoặc ung thư gan, men gan có thể tăng nhanh một cách đột biến tới 5.000U/l.
 
Tên
 
Bệnh nhân bị viêm gan cấp tính, viêm gan tối cấp hay ung thư gan, men gan có thể tăng cao đột biến đến 5.000U/l.
 
 
Một nguyên nhân thường gặp là men gan tăng do tác động của rượu, bia. Lượng men gan trong máu do gan bị tổn thương bởi rượu thì loại AST thường tăng rất cao, tăng từ 2 - 10 lần so với bình thường, trong khi đó, ALT tăng ít hơn.
 
Ngoài ra, men gan cũng có thể tăng vì một số lý do khác.
 
*Tế bào Kupffer – “mắc xích” quan trọng làm tăng men gan:
Ở cấp độ sinh học phân tử, các nhà khoa học vừa phát hiện Tế bào Kupffer trong gan đóng một vai trò quan trọng gây nên các bệnh lý về gan. Các chuyên gia trên thế giới chỉ rõ, khi tế bào  Kupffer trực tiếp hoặc gián tiếp bị kích hoạt quá mức bởi các yếu tố độc hại từ bia rượu, thực phẩm bẩn sẽ khiến tế bào Kupffer sản sinh các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Iterleukin … gây hủy hoại tế bào gan, dẫn đến suy gan, viêm gan, rối loạn men gan (chủ yếu là tăng men gan).
 
Tên
 
Các yếu tố độc hại từ bia rượu, thực phẩm bẩn sẽ khiến tế bào Kupffer sản sinh các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Iterleukin … làm hư hại các tế bào gan.
 
b. Men giảm đột ngột gây nguy hiểm
 
Một số trường hợp dùng các loại thuốc không rõ nguồn gốc để làm hạ men gan có thể “phản tác dụng”, khi xét nghiệm thấy men gan hạ nhưng thực tế thì gan đã bị hư hoại nghiêm trọng, đến mức không còn tế bào gan khỏe mạnh nào để bị hủy hoại nên không thể phóng thích men gan vào máu. Tình trạng này có thể coi là rối loạn men gan với việc hạ men gan “ảo” khiến người bệnh chủ quan, không hỗ trợ cải thiện tích cực làm bệnh tăng nặng.
 
Tên
 
Các loại thuốc không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm chứng lâm sàng có thể làm men gan hạ, nhưng thực tế thì tế bào gan bị hủy hoại nghiêm trọng.
 
Ngoài ra, rối loạn men gan với trường hợp men gan giảm đột ngột thường báo hiệu tình trạng nguy cấp, bệnh nhân bước vào giai đoạn bệnh nguy hiểm. Chẳng hạn, viêm gan trên bệnh nhân có hội chứng urê huyết cao, men gan giảm là do được chuyển hóa nhanh chứ không hẳn gan đã được hồi phục, hoặc ở người chạy thận nhân tạo định kỳ, do lọc máu liên tục nên men gan được thải hết ra ngoài, trong khi tế bào gan vẫn đang bị huỷ hoại nặng nề.

3. Những lưu ý khi bị rối loạn men gan

Người bị rối loạn men gan cần chú ý bảo vệ sức khỏe, nếu có sử dụng bia, rượu là cần ngưng uống rượu hoặc bỏ hẳn. Người bệnh nên nghe theo lời tư vấn của chuyên gia khám bệnh, nghỉ ngơi không làm việc nặng, ăn uống điều độ. Đồng thời, bệnh nhân không tự động mua thuốc để cải thiện, đặc biệt là các loại thuốc không rõ nguồn gốc, làm hạ men gan “ảo”, gây nguy hại thêm cho gan.
 
Tên
 
Người bị rối loạn men gan nên nghe theo chỉ dẫn của chuyên gia, nghỉ ngơi và ăn uống điều độ.
 
Người có rối loạn men gan cũng không nên chủ quan nhưng cũng không nên lo lắng thái quá ảnh hưởng đến tinh thần, đặc biệt cần khám bệnh định kỳ để theo dõi chỉ số men gan trong máu và áp dụng các giải pháp ngăn chặn tăng men gan từ gốc bằng việc chủ động kiểm soát tế bào Kupffer, nhằm tạo điều kiện phục hồi các tế bào gan hư tổn hiệu quả.
 
Ngọc Trình

 


Men gan cao có thể dẫn đến ung thư gan và nhiều tác hại khác
Men gan cao thường dễ bị bỏ qua do triệu chứng không rõ ràng. Tuy nhiên, một khi hiểu đúng về tác hại của men gan cao, chắc chắn nhiều người sẽ phải chú ý đến việc kiểm soát men gan và chủ...
Chi tiết
Vì sao men gan tăng cao ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan?
Bia rượu, thực phẩm độc hại, thuốc hỗ trợ cải thiện… khiến nhiều người bị tăng men gan. Nhưng vì chưa nắm rõ cơ chế bệnh sinh làm tăng men gan nên nhiều người tìm cách hạ men gan cấp tốc...
Chi tiết
Kiểm tra tình trạng gan nhiễm mỡ: Siêu âm thôi chưa đủ!
9/10 người dùng bia rượu hoặc béo phì bị gan nhiễm mỡ - con số báo động rất đáng lo ngại. Nguy hiểm hơn, ở giai đoạn đầu bệnh không có triệu chứng rõ ràng. Thường chỉ phát hiện khi đi...
Chi tiết
Không thể bỏ bia rượu, cách nào bảo vệ gan?
Chỉ cần uống mỗi ngày 1 lon bia 330ml hoặc 1 ly rượu nhỏ 30ml có nồng độ cồn từ 40% đã có thể khiến bạn bị tăng men gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, thậm chí dẫn tới ung thư gan. Vậy mà...
Chi tiết
Top 12 cách giải độc gan tại nhà hiệu quả
Gan là bộ phận đảm nhận rất nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể. Tuy nhiên, sự tác động của khói bụi, môi trường ô nhiễm, thực phẩm bẩn, rượu bia, thức khuya… khiến gan làm việc quá...
Chi tiết


hewel popup 2023