10 triệu chứng men gan cao dễ nhận biết, tăng báo động sức khỏe

Men gan tăng cao là dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm hoặc tổn thương tế bào gan, về lâu dài có thể gây ra các bệnh lý nguy hiểm ở gan. Điều đáng nói là triệu chứng men gan cao không dễ nhận biết, nhiều trường hợp chỉ được tình cờ phát hiện khi xét nghiệm máu. Tuy nhiên, một số biểu hiện bên ngoài có thể giúp gợi ý về tình trạng tăng men gan.

Nguy cơ làm tăng men gan

Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo cho thấy tình trạng thương tổn hoặc viêm của các tế bào gan. Nguyên nhân là do:

• Thuốc giảm đau không kê đơn, đặc biệt là acetaminophen (Tylenol, Anacin và nhiều loại khác).
• Một số loại thuốc theo toa, bao gồm statin, được sử dụng để kiểm soát cholesterol.
• Bệnh viêm gan: do siêu vi viêm gan (A, B, hoặc C…), Cytomegalovirus (CMV), virus Epstein-Barr, viêm gan cấp do rượu khiến gan tổn thương nghiêm trọng, viêm gan tự miễn (tình trạng tổn thương gan do rối loạn tự miễn dịch), viêm gan nhiễm độc do lạm dụng thuốc hoặc chất độc tích tụ gây ra.
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và do rượu.
• Xơ gan.
• Ung thư gan.
• Các bệnh lý đường mật.

Các nguyên nhân khác của men gan tăng cao bao gồm: béo phì, suy tim, bệnh bạch cầu đơn nhân, nhiễm trùng huyết, rối loạn tuyến giáp…

Việc người bệnh bị men gan cao đôi khi không tìm ra bệnh lý rõ ràng, có thể do đang trong thời gian ủ bệnh. Hơn nữa, các biểu hiện của men gan cao thường không rõ ràng, dẫn đến việc bệnh chuyển sang giai đoạn nguy hiểm mới được phát hiện. Đó là lý do người bệnh không được làm ngơ khi có các triệu chứng men gan cao đầu tiên.

Triệu chứng men gan cao có thể nhận biết

Thường rất khó để nhận ra các triệu chứng men gan cao. Một số dấu hiệu không đặc trưng, nhưng có thể giúp nghĩ đến tình trạng tăng men gan, bao gồm:

1. Nước tiểu sẫm màu

Nước tiểu có màu cam đậm, màu hổ phách, màu nâu sẫm… có thể là dấu hiệu của bệnh gan. Màu sắc này là do tích tụ quá nhiều bilirubin bởi tình trạng viêm hoặc các bất thường khác của tế bào gan, tắc nghẽn ống mật.

2. Thay đổi màu phân

Phân có màu sẫm là do muối mật mà gan thường tiết ra. Nếu phân có màu nhạt hơn, có thể gan hoặc bộ phận khác của hệ thống thoát mật có vấn đề. Phân đen như hắc ín có thể xảy ra khi bệnh gan tiến triển và nguyên nhân là do máu đi qua đường tiêu hóa. Trường hợp này cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.

3. Vàng da, vàng mắt

Vàng da, vàng mắt là hiện tượng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng do nồng độ bilirubin (sắc tố mật) trong máu cao bất thường. Da có thể vừa bị vàng vừa bị ngứa cùng lúc.

4. Ngứa – dấu hiệu men gan cao

Ngứa có thể được định nghĩa là “một cảm giác khó chịu khiến bạn phải gãi”. Nếu bạn bị bệnh gan, lượng muối mật tích tụ dưới da có thể cao hơn bình thường, gây ra ngứa ngáy.

Không phải ai có lượng muối mật cao cũng cảm thấy ngứa, thậm chí một số người còn cảm thấy ngứa dù nồng độ muối mật ở mức bình thường.

Triệu chứng men gan cao thường không rõ ràng, nếu thấy xuất hiện những dấu hiệu bất thường hãy đến cơ sở chuyên khoa để xét nghiệm ngay

5. Rối loạn tiêu hóa

Các triệu chứng men gan cao như rối loạn tiêu hóa thường gặp ở bệnh nhân xơ gan. Có tới 80% bệnh nhân xơ gan được báo cáo có một hoặc nhiều triệu chứng tiêu hóa liên quan. Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa phổ biến nhất lần lượt là chướng bụng ở 49,5% bệnh nhân, đau bụng ở 24%, ợ hơi ở 18,7%, tiêu chảy ở 13,3% và táo bón ở 8%. (1)

6. Đau bụng hoặc khó chịu vùng bụng

Gan không có cơ quan thụ cảm đau, nhưng khi gan to làm căng bao gan có thể gây đau bụng. Vậy cảm giác đau do gan là như thế nào? Cơn đau biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, nhưng hình thức phổ biến là đau nhói âm ỉ, hoặc như dao đâm. Đôi khi cơn đau di chuyển sang các khu vực lân cận khác, chẳng hạn như bả vai phải và lưng.

Triệu chứng men gan cao khiến người bệnh bị đau vùng bụng.

7. Mệt mỏi

Mệt mỏi là triệu chứng chung của cơ thể khi có bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe. Các bác sĩ không chắc chắn chính xác tổn thương gan gây ra mệt mỏi như thế nào nhưng đó là một triệu chứng phổ biến.

8. Ăn uống không ngon miệng, sụt cân

Chán ăn là triệu chứng phổ biến khi men gan tăng cao. Một số người chán ăn kèm theo buồn nôn và vì vậy sụt cân là kết quả tất yếu. Đây được coi là dấu hiệu sớm của bệnh gan.

9. Buồn nôn và nôn

Buồn nôn và khó chịu ở dạ dày là những biểu hiện của men gan cao, kéo theo tình trạng khó tiêu cũng sẽ tăng lên.

10. Chỉ số men gan tăng cao

Chỉ số men gan tăng cao biểu thị sự tổn thương của các tế bào gan và sức khỏe nói chung. Các chỉ số men gan được xác định bằng cách xét nghiệm máu:

• Alanine transaminase (ALT)
• Aspartate transaminase (AST)
• Phosphatase kiềm (ALP)
• Gamma-glutamyl transpeptidase (GGT)

Dựa trên những biểu hiện này, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để làm các xét nghiệm kiểm tra nồng độ men gan cũng như các vấn đề về gan khác. Cùng với đó, các đối tượng có nguy cơ cao bị tăng men gan như: Người uống nhiều bia rượu; lạm dụng thuốc điều trị bệnh; tiền sử gia đình có người từng mắc bệnh gan; người thừa cân – béo phì; người bị tiểu đường cũng có thể yêu cầu kiểm tra để được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời nếu các bất thường xảy ra.

Chẩn đoán men gan cao như thế nào?

Hiện nay, kiểm tra nồng độ men gan thông qua các xét nghiệm đo lường nồng độ các enzyme, protein và một số chất khác do gan tạo ra giải phóng vào trong máu.

Cụ thể như:

1. ALT và AST

Là các enzyme được tìm thấy trong tế bào gan rò rỉ vào máu khi tế bào gan bị tổn thương. Điều này đồng nghĩa với việc nồng độ ALT và AST càng cao càng cho thấy mức độ tổn thương tế bào gan. Mức ALT và AST có thể cao hơn bình thường từ 20 đến 50 lần.

Việc theo dõi mức độ của các enzyme này có thể giúp bác sĩ đánh giá tiến triển cũng như đáp ứng điều trị của các bệnh lý liên quan.

2. Phosphatase kiềm (ALP) và y-Glutamyltransferase (GGT)

Đây là những enzyme được tìm thấy chủ yếu trong các ống mật của gan. Sự gia tăng ALP và y-Glutamyltransferase (GGT) có thể gợi ý bệnh gan tắc nghẽn hoặc ứ mật, trong đó dòng mật từ gan bị chặn do tắc nghẽn ống mật. Mức GGT cũng là một chỉ số báo hiệu men gan cao ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu (NAFLD).

Làm thế nào để khắc phục tình trạng men gan tăng cao?

Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ men gan cao, các bác sĩ sẽ có lời khuyên và biện pháp hỗ trợ điều trị cụ thể. Ở hầu hết các trường hợp, ngay khi được xác định các triệu chứng men gan cao, người bệnh sẽ được yêu cầu:

• Giảm lượng rượu bia uống hàng ngày. Nếu người bệnh đang bị bệnh gan, cần cắt bỏ bia rượu hoàn toàn khỏi chế độ ăn uống.
• Ưu tiên sử dụng thực phẩm tự nhiên và hữu cơ. Bởi vì thực phẩm hữu cơ không có hormone tăng trưởng, sinh vật biến đổi gen, thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu tổng hợp và phân bón nên cơ thể dễ dàng xử lý chúng hơn.
• Tiêu thụ nhiều trái cây và rau xanh để hỗ trợ giải độc tự nhiên cho cơ thể, đồng thời duy trì sức khỏe bình thường. Các loại rau họ cải được cho là có thể hỗ trợ nồng độ men gan như bông cải xanh, cải xoăn, cải rổ, súp lơ… Bưởi, bơ, chanh cũng tốt cho sức khỏe lá gan.
• Tăng cường chất xơ bằng cách ăn nhiều trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và rau quả.
• Duy trì hoạt động rèn luyện thể chất mỗi ngày 30-45 phút có tác dụng cải thiện men gan, giảm cân ở những người bị thừa cân.
• Từ bỏ việc hút thuốc là biện pháp để tăng cường chức năng gan và cải thiện chỉ số men gan. Ngay cả việc hút thuốc thụ động cũng cần tránh.
• Tránh lạm dụng các loại thuốc không kê đơn cũng hỗ trợ ổn định men gan.

Theo nhiều nghiên cứu, cơ chế gây tăng men gan xuất phát từ sự kích hoạt quá mức tế bào Kupffer, một đại thực bào nằm trong xoang gan tham gia vào cơ chế bệnh sinh của hầu hết các bệnh lý về gan, tạo phản ứng miễn dịch giúp loại bỏ các các yếu tố gây hại. Khi có quá nhiều chất độc hại xâm nhập vào cơ thể, tiến đến gan, tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức sẽ phóng thích ra các chất gây viêm như Leukotriene, TNF-α… gây tăng men gan.

Do đó, kiểm soát tế bào Kupffer được xem là giải pháp khoa học nhằm đạt mục tiêu quan trọng trong phòng và điều trị các bệnh lý gan, kể cả ung thư gan. Theo đó, bộ đôi tinh chất Wasabia và S. Marianum được các nhà khoa học đánh giá cao về khả năng hỗ trợ khắc phục tổn thương gan và giúp hạ men gan hiệu quả. Nghiên cứu lâm sàng tại Đại học Pavia, Italy, đã chỉ ra rằng việc sử dụng S. Marianum 360mg hàng ngày trong 2 tuần có thể giảm khoảng 50% nồng độ men gan trong máu.

Ngoài ra, 2 tinh chất này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường chuyển hóa các chất dinh dưỡng cho cơ thể, bảo vệ và tăng cường chức năng gan… Từ đó, hỗ trợ phòng ngừa viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan.

Nếu phát hiện triệu chứng men gan cao, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám tìm nguyên nhân, và can thiệp điều trị bằng các biện pháp chuyên sâu.