Viêm gan B thể tĩnh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Viêm gan B thể tĩnh là một dạng viêm gan B mà triệu chứng thường không rõ ràng. Bệnh thường tiến triển âm thầm trong nhiều năm và khó phát hiện. Nội dung sau sẽ gửi đến bạn các thông tin chi tiết về dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp điều trị cũng như cách phòng tránh để bảo vệ sức khỏe của chính mình.

Viêm gan B thể tĩnh là gì?

Viêm gan B thể tĩnh (hay còn gọi là viêm gan B thể không hoạt động, viêm gan B thể ngủ yên) là một dạng của viêm gan B mãn tính, khi đó vi rút HBV (Hepatitis B Virus) tồn tại trong cơ thể người bệnh nhưng không gây ra các triệu chứng rõ rệt và thường khó phát hiện.

Người mắc viêm gan B thể tĩnh có lượng HBV trong máu rất thấp, gan không bị tổn thương nhiều và các xét nghiệm chức năng gan thường cho kết quả bình thường. Vì không gây ra triệu chứng nổi bật, nên viêm gan B thể tĩnh có thể dễ bị bỏ sót trong quá trình chẩn đoán và chỉ được phát hiện khi người bệnh thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu.

Nguyên nhân viêm gan B thể tĩnh

Viêm gan B thể tĩnh do vi rút viêm gan B (HBV) gây ra, nhưng không phải tất cả trường hợp nhiễm HBV đều tiến triển thành viêm gan B thể tĩnh. Một số người sau khi nhiễm HBV vẫn có thể duy trì lượng vi rút ở mức thấp trong cơ thể mà không gây tổn thương gan nghiêm trọng.

Một số nguyên nhân và yếu tố chính dẫn đến viêm gan B thể tĩnh:

1. Con đường lây truyền vi rút HBV

Tương tự các thể viêm gan B khác, viêm gan B thể ngủ yên thường lây truyền qua các đường sau:

• Lây truyền từ mẹ sang con: Đây là con đường phổ biến nhất ở các nước châu Á và châu Phi. Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao bị nhiễm HBV từ mẹ khi sinh và dễ phát triển thành thể mãn tính, trong đó có viêm gan B thể tĩnh.
• Qua đường máu: Vi rút HBV có thể lây qua tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh, như truyền máu không an toàn, dùng chung kim tiêm hoặc các dụng cụ y tế không được tiệt trùng.
• Qua đường tình dục: Quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm HBV cũng là nguyên nhân lây nhiễm vi rút.

2. Hệ miễn dịch của người bệnh

Ở những người có hệ miễn dịch mạnh, có thể kiểm soát được lượng vi rút ở mức thấp mà không gây tổn thương gan, nên vẫn có thể duy trì tình trạng viêm gan B thể tĩnh mà không có triệu chứng nghiêm trọng. Một số yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể, làm giảm nguy cơ phát triển các thể viêm gan nặng hơn.

3. Tuổi tác khi nhiễm bệnh

Người bị nhiễm HBV từ khi còn nhỏ (đặc biệt là qua lây truyền từ mẹ) thường có khả năng cao phát triển thành viêm gan B thể tĩnh hoặc viêm gan B mãn tính, vì hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện.

4. Một số yếu tố nguy cơ khác

Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn uống và lối sống thiếu khoa học có thể dẫn đến nguy cơ tổn thương gan do vi rút viêm gan gây ra. Bên cạnh đó, những người có các bệnh lý nhiễm trùng hoặc bệnh nền khác cũng có nguy cơ phát triển các thể viêm gan khác nhau, kể cả viêm gan B thể tĩnh và thể hoạt động.

Viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ sang con khi có vết thương hở ở đầu vú mẹ và miệng của trẻ

Triệu chứng viêm gan B thể tĩnh

Viêm gan B thể tĩnh thường không có triệu chứng rõ ràng hoặc chỉ có những biểu hiện rất nhẹ nên người bệnh khó nhận biết. Đây là một trong những lý do khiến bệnh dễ bị bỏ qua và ít được chẩn đoán sớm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, khi tình trạng viêm gan B thể tĩnh tiến triển hoặc có biến chứng, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng như sau: (1)

• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân: Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức kéo dài mà không rõ lý do. Tuy nhiên, triệu chứng này thường mờ nhạt và dễ bị nhầm lẫn với mệt mỏi do công việc hoặc căng thẳng.
• Chán ăn và rối loạn tiêu hóa nhẹ: Một số người bệnh có thể cảm thấy chán ăn, buồn nôn nhẹ hoặc khó tiêu, nhưng các triệu chứng này không nổi bật và dễ bị bỏ qua.
• Đau nhẹ ở vùng gan: Người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu nhẹ ở vùng dưới sườn phải (vị trí của gan), đặc biệt khi viêm gan B thể tĩnh bắt đầu tiến triển. Tuy nhiên, triệu chứng này cũng không thường xuyên và khó phát hiện.
• Vàng da và vàng mắt (hiếm gặp): Trong một số trường hợp hiếm, người bệnh có dấu hiệu vàng da hoặc vàng mắt, đây có thể là dấu hiệu của suy giảm chức năng gan. Tuy nhiên, triệu chứng này thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển sang giai đoạn viêm gan mãn tính thể hoạt động hoặc có biến chứng.
• Cảm giác khó chịu toàn thân: Người bệnh có thể có cảm giác khó chịu nhẹ hoặc không thoải mái trong cơ thể, nhưng khó xác định khó chịu ở đâu và triệu chứng không rõ ràng nên thường không được chú ý đến.

Chẩn đoán viêm gan B thể không hoạt động

Chẩnán đo viêm gan B thể không hoạt động chủ yếu dựa vào các xét nghiệm máu và đánh giá chức năng gan để xác định tình trạng nhiễm HBV. Quá trình chẩn đoán giúp xác định liệu vi rút có đang hoạt động gây tổn thương gan hay không.

1. Xét nghiệm HBV DNA

Đây là xét nghiệm nhằm đo tải lượng vi rút HBV trong máu. Ở những người mắc viêm gan B thể không hoạt động, tải lượng vi rút thường rất thấp hoặc không phát hiện được. Xét nghiệm HBV DNA có thể giúp xác định mức độ nhân lên của vi rút và đánh giá nguy cơ gây tổn thương gan. Nếu kết quả cho thấy tải lượng vi rút ở mức thấp ổn định, có khả năng bệnh nhân đang ở trạng thái viêm gan B thể không hoạt động.

2. Xét nghiệm HBeAg và Anti-HBe

Xét nghiệm kháng nguyên viêm gan B (HBeAg) và kháng thể chống HBe (Anti-HBe) cũng có thể giúp chẩn đoán viêm gan B thể tĩnh. Ở người mắc viêm gan B thể tĩnh (viêm gan B thể không hoạt động), HBeAg thường âm tính và Anti-HBe dương tính, cho thấy cơ thể đã có phản ứng miễn dịch nhất định để kiểm soát vi rút.

3. Xét nghiệm chức năng gan (AST, ALT)

Xét nghiệm các enzym gan như ALT (Alanine Aminotransferase) và AST (Aspartate Aminotransferase) để đánh giá tình trạng tổn thương gan. Trong viêm gan B thể không hoạt động, các chỉ số men gan thường ở mức bình thường, cho thấy gan không bị tổn thương do vi rút HBV.

4. Siêu âm gan

Siêu âm gan là phương pháp không xâm lấn giúp kiểm tra tình trạng gan và phát hiện sớm bất kỳ tổn thương nào nếu có. Ở người viêm gan B thể ngủ yên, siêu âm gan thường cho kết quả bình thường hoặc không có dấu hiệu tổn thương.

5. Sinh thiết gan (trong trường hợp cần thiết)

Sinh thiết gan có thể được chỉ định trong trường hợp các kết quả xét nghiệm không rõ ràng hoặc khi bác sĩ nghi ngờ có tổn thương gan mà các xét nghiệm khác không phát hiện được.

Phương pháp này giúp đánh giá trực tiếp tình trạng tế bào gan và xác định mức độ tổn thương nếu có.

Siêu âm gan có thể giúp phát hiện các tổn thương do viêm gan B gây ra

Điều trị viêm gan B thể ngủ yên (thể tĩnh)

Người mắc bệnh viêm gan B thể tĩnh có cần điều trị không? Điều trị viêm gan B thể tĩnh thường không yêu cầu các biện pháp điều trị tích cực bằng thuốc kháng vi rút, vì ở giai đoạn này, vi rút HBV không gây tổn thương đáng kể cho gan và gan vẫn hoạt động bình thường. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên kiểm soát và theo dõi chặt chẽ để đảm bảo vi rút không tái hoạt động và gây ra biến chứng.

1. Theo dõi định kỳ

Người bệnh nên theo dõi sức khỏe thường xuyên và làm xét nghiệm máu định kỳ (thường 6 – 12 tháng/lần) để kiểm tra tải lượng HBV, chỉ số men gan (ALT, AST) và các chỉ số chức năng gan khác. Bên cạnh xét nghiệm máu, siêu âm gan và đo tải lượng HBV DNA giúp đánh giá tình trạng gan và phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu tái hoạt động nào của vi rút.

2. Chế độ sinh hoạt lành mạnh

Người mắc viêm gan B thể ngủ yên nên duy trì chế độ ăn uống cân đối, giàu dinh dưỡng, hạn chế các thực phẩm nhiều dầu mỡ và đường. Nên tăng cường các loại thực phẩm tốt cho gan như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu vitamin.

Bia rượu, thuốc lá có thể gây tổn thương gan và làm tăng nguy cơ kích hoạt vi rút. Do đó, người bệnh nên tránh hoàn toàn rượu bia và thuốc lá để bảo vệ gan, hạn chế nguy cơ biến chứng cho gan.

3. Tránh sử dụng các loại thuốc gây hại cho gan

Người mắc viêm gan B thể tĩnh nên thận trọng với các loại thuốc có thể gây hại cho gan, bao gồm cả thuốc kháng sinh và các loại thuốc giảm đau, thuốc chống viêm. Nếu cần thiết phải dùng thuốc, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

4. Sử dụng thuốc kháng vi rút khi cần thiết

Trong một số trường hợp khi tải lượng vi rút HBV tăng cao hoặc có dấu hiệu tổn thương gan, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc kháng vi rút. Tuy nhiên, điều này chỉ được áp dụng khi viêm gan B thể ngủ yên chuyển sang giai đoạn hoạt động.

Người bệnh nên cẩn thận khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào

Phòng ngừa viêm gan B thể tĩnh

Phòng ngừa viêm gan B thể tĩnh để bảo vệ sức khỏe gan và ngăn chặn sự lây lan của virus HBV. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả đối với viêm gan B nói chung:

• Tiêm vắc xin phòng viêm gan B: Tiêm vắc xin viêm gan B là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Vắc xin giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại virus HBV, ngăn chặn nguy cơ nhiễm bệnh.
• Tránh tiếp xúc với máu và dịch tiết có chứa vi rút HBV: Không dùng chung các vật dụng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng hoặc dụng cụ làm móng vì những vật dụng này có thể dính máu và lây truyền HBV.
• Quan hệ tình dục an toàn: Vi rút HBV có thể lây qua đường tình dục, vì vậy sử dụng bao cao su khi quan hệ là cách phòng ngừa hiệu quả.
• Thận trọng với các thủ thuật xâm lấn: Khi thực hiện các thủ thuật xâm lấn như xăm hình, xỏ khuyên hoặc các thủ thuật y tế khác, nên lựa chọn những cơ sở có quy trình tiệt trùng dụng cụ đúng cách hoặc sử dụng dụng cụ y tế dùng một lần để tránh nguy cơ lây nhiễm.
• Duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ gan: Chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa và đường tinh luyện giúp gan khỏe mạnh.
• Kiểm tra định kỳ cho nhóm người nguy cơ cao: Người có tiền sử gia đình nhiễm HBV, nhân viên y tế, người chưa tiêm vắc xin,… nên kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm HBV và có biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Ngoài ra, bạn cũng có thể chủ động bổ sung thêm các dưỡng chất tự nhiên hỗ trợ quá trình thải độc và bảo vệ gan, điển hình như S. Marianum và Wasabia – hai thành phần có trong sản phẩm viên uống Hewel. Các dưỡng chất này đã được các nhà khoa học Mỹ nghiên cứu và chứng minh có khả năng hỗ trợ tăng cường chức năng gan đáng kể.

Nghiên cứu cho thấy Wasabia và S. Marianum có khả năng điều hòa hoạt động của tế bào Kupffer, một loại tế bào miễn dịch quan trọng của gan, giúp hạn chế sự sản sinh các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin… nhờ đó hỗ trợ làm giảm phản ứng viêm trong gan và bảo vệ các tế bào gan khỏi tổn thương.

Ngoài ra, Wasabia và S. Marianum còn giúp tăng protein bảo vệ cơ thể Nrf2. Nhờ đó, không chỉ hạn chế tế bào gan hư hại mà còn tăng cường khả năng thải độc, bảo vệ gan.

Viên uống Hewel hỗ trợ cải thiện chức năng gan và bảo vệ gan trước các nguy cơ gây hại

Giải đáp các thắc mắc thường gặp về viêm gan B thể tĩnh

1. Vi rút viêm gan B thể tĩnh (hay viêm gan B thể ngủ yên) có nguy hiểm không?

Viêm gan B thể tĩnh thường ít gây nguy hiểm vì tải lượng vi rút trong cơ thể rất thấp, không đủ để gây tổn thương gan rõ rệt. Ở giai đoạn này, chức năng gan của người bệnh vẫn hoạt động bình thường và các chỉ số xét nghiệm men gan cũng không có dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên theo dõi thường xuyên vì vi rút có thể tái hoạt động bất cứ lúc nào, dẫn đến viêm gan mãn tính hoặc các bệnh liên quan khác.

2. Viêm gan B thể tĩnh có lây không?

Mặc dù vi rút viêm gan B thể tĩnh không hoạt động tích cực và tải lượng virus thấp, bệnh vẫn có khả năng lây nhiễm qua đường máu và dịch cơ thể tương tự như viêm gan B thông thường.

3. Viêm gan B thể tĩnh có cần điều trị không?

Điều trị viêm gan B thể tĩnh thường được chỉ định khi vi rút tái hoạt động và gây tổn thương gan. Vì vậy, người bệnh cần kiểm tra định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe gan và tải lượng vi rút trong máu.

4. Khi nào người bệnh cần gặp bác sĩ?

Người mắc viêm gan B thể tĩnh nên khám bác sĩ định kỳ (6 – 12 tháng một lần) để xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng gan và đánh giá tải lượng virus HBV. Bạn cần gặp bác sĩ ngay nếu có các dấu hiệu bất thường như:

• Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn.
• Đau hoặc cảm giác khó chịu ở vùng gan (vùng dưới sườn phải).
• Vàng da hoặc vàng mắt.
• Xuất hiện các triệu chứng bất thường khác liên quan đến gan.
• Nên đến gặp bác sĩ ngay khi có các biểu hiện sức khỏe liên quan đến chức năng gan

Viêm gan B thể tĩnh không gây tổn thương gan nghiêm trọng nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ tiến triển thành các bệnh lý gan nguy hiểm nếu không được kiểm soát đúng cách. Vì vậy, bạn nên duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ kiểm tra định kỳ và áp dụng các biện pháp bảo vệ gan và ngăn ngừa biến chứng.