Béo phì – Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo trong gan vượt qua 5% trọng lượng gan. Gan nhiễm mỡ có hai nhóm bệnh là gan nhiễm mỡ do rượu bia và gan nhiễm mỡ không do rượu bia. Trong đó, gan nhiễm mỡ do béo phì được xếp vào nhóm gan nhiễm mỡ không do rượu bia.

 

Nếu như trước đây gan nhiễm mỡ chủ yếu do rượu bia thì những năm gần đây tỷ lệ người mắc gan nhiễm mỡ không do rượu bia ngày càng có xu hướng gia tăng. Các nguyên nhân gan nhiễm mỡ không do rượu bia có thể kể đến là thừa cân, béo phì, rối loạn lipid máu, tăng đường máu….

 

Các số  liệu thống kê cho thấy có khoảng hơn 70% người bị gan nhiễm mỡ không do rượu bia có liên quan đến béo phì. Trong đó chỉ có 10-15% những người có cân nặng bình thường bị gan nhiễm mỡ. Những người thừa cân, béo phì thường có thói quen ăn nhiều gây thừa chất, đặc biệt là chất béo. Việc tiêu thụ nhiều đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn thường xuyên, lười vận động cũng tiềm tàng nguy cơ khiến cho gan bị tích mỡ.

 

 

Người béo phì có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ rất cao

 

Triglyceride là một dạng chất béo có trong chế độ ăn hàng ngày và được hình thành trong gan, gan sẽ chuyển hóa nó thành năng lượng và phát triển tế bào. Tuy nhiên, nếu lượng chất béo triglyceride cung cấp vượt ngưỡng nhu cầu cơ thể sẽ có hiện tượng tích tụ ở gan và dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ, ảnh hưởng hoạt động của gan. Đặc biệt, khi đó các tế bào Kupffer (nằm ở xoang gan) bị kích hoạt quá mức, để đối phó với tình trạng này, tế bào Kupffer phóng thích ra các chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β… gây hủy hoại tế bào gan, từ đó khiến gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn.

 

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ tăng theo chỉ số khối của cơ thể (BMI).

 

Đối tượng	Tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ	Tỷ lệ mắc viêm gan nhiễm mỡ
Người không béo phì	15%	3%
Người béo phì độ I và II  (BMI từ 30.0 – 39.9 kg/m 2)	65%	20%
Người béo phì độ III (BMI ≥40 kg/ m 2 )	85%	40%

 

Các con số này phản ánh được mối quan hệ mật thiết giữa thừa cân béo phì với bệnh lý gan nhiễm mỡ và khẳng định béo phì là nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ.

 

Hiện nay, bệnh gan nhiễm mỡ do béo phì cũng khá phổ biến ở trẻ em. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2016 cho biết gan nhiễm mỡ ảnh hưởng đến 10-20% bệnh nhi và 50-80% trẻ em bị béo phì. Khoảng 25% bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ sẽ phát triển thành xơ gan trong vòng 10 năm, trong đó những trẻ mắc béo phì có nguy cơ cao hơn.

Phần lớn các trường hợp gan nhiễm mỡ do béo phì đều không có triệu chứng rõ ràng, bệnh thường tiến triển trong âm thầm. Một số triệu chứng không đặc hiệu và có thể xuất hiện ở giai đoạn gan nhiễm mỡ nặng như: Thường xuyên mệt mỏi, cảm giác tức vùng gan (hạ sườn phải), sụt cân, ăn không ngon miệng, buồn nôn và nôn, mất tập trung, vàng da vàng mắt, sưng tấy ở mắt cá chân và bụng… Do đó, để chẩn đoán chính xác gan nhiễm mỡ để có phương pháp điều trị kịp thời người bệnh cần đến cơ sở y tế và thực hiện một số xét nghiệm cụ thể:

 

- Xét nghiệm máu: Giúp kiểm tra các chỉ số của Cholesterol, Triglycerid trong máu, định lượng men gan AST, ALT, GGT.

 

- Siêu âm ổ bụng: Phương pháp này rất phổ biến do kỹ thuật đơn giản, ít tốn kém. Kết quả siêu âm gan nhiễm mỡ chủ yếu dựa vào sự thay đổi độ sáng của nhu mô gan hoặc đường bờ các cấu trúc mạch máu bị mờ đi do mô gan tăng thêm độ sáng.

 

 

Siêu âm ổ bụng là phương pháp đơn giản, ít tốn kém để chẩn đoán gan nhiễm mỡ

 

- Chụp cắt lớp: (CT Scan hay còn gọi là chụp CT): Đây là một kỹ thuật tinh vi và độ chính xác cao hơn, cho phép chụp cắt ngang cơ thể cùng một lúc nhiều vùng và nhiều đoạn khác nhau. Do đó, có thể cho hình ảnh để chẩn đoán chính xác bệnh gan nhiễm mỡ cùng nhiều bệnh lý khác.

 

- Sinh thiết gan: Đây là phương pháp xét nghiệm gan nhiễm mỡ chính xác nhất. Sinh thiết gan giúp xác định các tổn thương gan, cho biết bệnh gan gan nhiễm mỡ đang ở giai đoạn nào.

Hiện nay, vẫn chưa có thuốc hay phương pháp nào có thể chữa béo phì gây gan nhiễm mỡ dứt điểm. Do đó, người bệnh chỉ có thể phòng tránh và cải thiện tình trạng dần dần để hạn chế biến chứng viêm gan, xơ gan bằng cách thay đổi lối sống, thói quen dinh dưỡng để kiểm soát cân nặng và tình trạng béo phì, kèm theo đó là bổ sung các sản phẩm chăm sóc gan được các chuyên gia khuyên dùng. Cụ thể:

 

- Giảm cân: Đây là mục tiêu hàng đầu và quan trọng của người béo phì giúp giảm nồng độ của các men gan, insulin và cải thiện ngoại hình, chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên bạn nên lên kế hoạch giảm cân theo khoa học, với mục tiêu giảm cân từ 0,5-1.5kg/ tuần để tránh làm tổn thương gan. Các trung tâm điều trị dinh dưỡng chất lượng với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ giúp bạn có một kế hoạch giảm cân khoa học và hiệu quả .

 

 

Tại Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng Y học Vận động Nutrihome - Quy tụ những chuyên gia hàng đầu cùng đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, được đào tạo đặc biệt về Dinh Dưỡng - Y học Vận động, cùng với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại bậc nhất, bạn có thể tham khảo để tư vấn về chế độ ăn uống, tập luyện để giảm cân an toàn.

 

- Xây dựng lối sống khoa học: Người béo phì  nên hạn chế rượu bia ở mức tối thiểu và thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh hợp lý. Cần tăng khẩu phần ăn rau xanh và hoa quả tươi trong thực đơn hàng ngày. Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, hạn chế các công việc áp lực, giải tỏa căng thẳng, đặc biệt ngủ đủ giấc (8 tiếng mỗi ngày, thời gian ngủ tốt nhất từ 22h – 7h sáng hôm sau) Ngoài ra cần tập luyện thể dục, thể thao đều đặn.

Bên cạnh việc thực hiện chế độ giảm cân, lối sống khoa học, người béo phì cần tìm giải pháp kiểm soát hiệu quả hoạt động của tế bào Kupffer – yếu tố tham gia vào hầu hết các cơ chế sinh bệnh gan, trong đó có gan nhiễm mỡ do béo phì.

 

Ứng dụng thành công công nghệ sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra khả năng tuyệt vời của 2 tinh chất thiên nhiên Wasabia và S. Marianum là kiểm soát hiệu quả hoạt động của tế bào Kupffer, không cho sản sinh ra các chất gây viêm làm hại gan, đồng thời hỗ trợ tăng cường chức năng gan và bảo vệ gan tốt hơn.

 

Các nghiên cứu thực nghiệm tại Nhật Bản và Đức đã chỉ rõ, bộ đôi Wasabia và S. Marianum giúp giảm 50% giúp ức chế sản sinh các chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β trong 24h sử dụng… có tác dụng giảm tổn thương tế bào gan, ngăn chặn quá trình mỡ hóa tế bào gan, cải thiện hiệu quả gan nhiễm mỡ, đồng thời ngăn chặn các biến chứng như viêm gan, xơ gan, ung thư gan.

 

 

Mặt khác, Wasabia và S. Marianum còn tăng cường đáng kể yếu tố bảo vệ cơ thể Nrf2 - một loại protein trong cơ thể có tác dụng kích hoạt hệ thống chống oxy hóa, giúp thúc đẩy quá trình khử độc tại gan, kiểm soát tế bào Kupffer, bảo vệ gan và tái tạo hiệu quả các tế bào gan bị hư hỏng.

 

Tố Y