Tìm hiểu về bệnh viêm gan A và cách hỗ trợ phòng ngừa

1. Viêm gan A là gì?

Viêm gan A (viêm gan siêu vi A) là bệnh nhiễm trùng gan cấp tính do virus viêm gan A (HAV) gây nên. Bệnh khiến các tế bào biểu mô gan bị tổn thương, làm ảnh hưởng đến hoạt động và chức năng gan. Người bệnh có thể bị giảm chức năng gan khi xét nghiệm máu và có một số dấu hiệu điển hình như: chán ăn, sốt nhẹ, mệt mỏi, buồn nôn, nôn, đau cơ, ngứa, vàng da, vàng mắt, đau bụng hoặc đau tức, khó chịu ở vùng bụng trên bên phải, bên dưới xương sườn, nước tiểu sẫm màu.(5)

2. Dấu hiệu của bệnh viêm gan A

Dấu hiệu viêm gan A thường xuất hiện đột ngột sau khi người bệnh nhiễm virus 2 – 4 tuần, tuy nhiên không phải người bệnh nào cũng xuất hiện dấu hiệu bệnh. Dưới đây là những biểu hiện hiệu hay gặp ở người bệnh viêm gan A:(4)

• Mệt mỏi: Đây là biểu hiện xuất hiện đầu tiên khi bị bệnh viêm gan A, khi đó gan hoạt động kém hơn, các chất độc có hại được giữ lại trong cơ thể làm cho toàn thân có cảm giác mệt mỏi, khó chịu trong người.

• Rối loạn tiêu hóa: Gan cũng tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn nên khi nhiễm virus viêm gan A thì vai trò này giảm đi, khi đó sẽ xuất hiện các dấu hiệu bệnh đường tiêu hóa như: chán ăn, buồn nôn, nôn, đau bụng nhẹ ở vùng bên phải xương sườn, tiêu chảy, táo bón….

• Sốt nhẹ: Khi cơ thể bị viêm ở bất kỳ bộ phận nào thì lượng bạch cầu được điều động tăng cao để chống lại các tác nhân xâm nhập, nếu sốt thường xuyên, theo giờ giấc cố định thì nên kiểm tra xem mình có đang bị viêm gan A không.

• Biểu hiện ngoài da: Chất độc giữ lại trong gan sẽ phát ra ngoài thông qua các biểu hiện ngứa da, mụn nhọt. Một dấu hiệu khác là lượng albumin tăng cao trong gan sẽ làm cho da có màu vàng nhạt hoặc đậm tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

• Nước tiểu có màu vàng: Lượng albumin cũng được đào thải qua thận, nên khi quan sát thấy nước tiểu thường xuyên có màu vàng đậm thì nên cân nhắc kiểm tra ngay bệnh viêm gan để hỗ trợ cải thiện bệnh sớm. Đây là một dấu hiệu chung xuất hiện ở hầu hết các bệnh viêm gan B, C, viêm gan do rượu…

• Đau cơ, khớp: Triệu chứng này thường ít gặp, có khoảng 10% người mắc phải viêm gan A có thể gặp phải triệu chứng này.

Người bệnh viêm gan A có thể thấy da có màu vàng nhạt

3. Khi nào bạn cần gặp chuyên gia

Nếu như quan sát thấy cơ thể có từ 3 – 4 dấu hiệu viêm gan kể trên bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám, thực hiện xét nghiệm viêm gan A…, để được can thiệp điều trị bệnh sớm trong trường hợp mắc bệnh. Lời khuyên này được hầu hết các chuyên gia đưa ra với mong muốn bạn có một sức khỏe tốt.

4. Nguyên nhân và yếu tố gây ra viêm gan A

4.1 Nguyên nhân gây viêm gan A

Nguyên nhân gây viêm gan A là do virus viêm gan A (Hepatitis A Virus – HAV) xâm nhập vào tế bào gan và gây viêm. Loại virus này thường tồn tại trong đường ruột, thải ra ngoài qua phân người bệnh. Thức ăn, nước uống, vật dụng, hoặc tay người tiếp xúc với HAV sẽ trở thành nguồn lây nhiễm. Ngoài ra, virus viêm gan A cũng có thể có trong bể bơi, trong đồ sinh hoạt của gia đình, vật dụng sinh hoạt cá nhân, trong môi trường đất, nước…(6)

Ở người bệnh, virus viêm gan A thường được tìm thấy bên trong nước bọt, nước tiểu nhưng nhiều nhất vẫn là trong phân thải.

4.2 Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm gan A

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh viêm gan A. Vì bệnh lây chủ yếu qua đường tiêu hóa nên một số yếu tố dưới đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan A:

• Sinh sống, làm việc hoặc du lịch đến các khu vực có tỷ lệ người mắc bệnh viêm gan A cao
• Làm việc tại các trung tâm chăm sóc trẻ em
• Trong gia đình có người mắc bệnh viêm gan A, vệ sinh cá nhân kém, ăn uống chung
• Sinh sống nơi có nguồn nước nhiễm virus
• Thường xuyên có quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ, đặc biệt là quan hệ qua đường miệng, hậu môn

5. Chẩn đoán bệnh viêm gan siêu vi A

Hiện nay, để có thể chẩn đoán viêm gan siêu vi A một cách chuẩn xác, người bệnh cần phải thực hiện xét nghiệm máu để phát hiện các kháng thể đặc hiệu của HAV trong máu. Khi nhiễm virus viêm gan siêu vi A, cơ thể người bệnh sẽ tạo ra kháng thể IgG (Anti HAV-IgG) và kháng thể IgM (Anti HAV-IgM) để chống lại virus này. Việc xét nghiệm kiểm tra các kháng thể sẽ giúp bác sĩ xác định người bệnh có mắc bệnh viêm gan A hay không.

5.1 Xét nghiệm kháng thể IgM (Anti HAV-IgM)

Nếu kết quả xét nghiệm dương tính (kháng thể IgM có hiện diện trong huyết tương), người bệnh có thể đang nhiễm hoặc nhiễm virus viêm gan A trong thời gian gần đây. Kháng thể IgM thường xuất hiện sớm sau khi người bệnh có biểu hiện lâm sàng và đạt đỉnh sau khi nhiễm virus 60 – 90 ngày. Thông thường sau 3 – 6 tháng nhiễm virus, kháng thể này sẽ biến mất.

5.2 Xét nghiệm kháng thể IgG (Anti HAV-IgG)

Nếu hiện diện kháng thể IgG trong máu, cho thấy người bệnh đang nhiễm hoặc nhiễm virus viêm gan A trong thời gian gần đây, cũng có thể đã từng nhiễm virus viêm gan A nhiều năm trước đó. Sau khi kháng thể IgM biến mất, kháng thể IgG sẽ xuất hiện và tồn tại trong máu để bảo vệ cơ thể. Ngoài ra, nếu bạn từng tiêm phòng vacxin viêm gan A trong máu cũng xuất hiện kháng thể này.

Ngoài xét nghiệm kiểm tra kháng thể, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện thêm một số kiểm tra khác như: kiểm tra nồng độ bilirubin máu, kiểm tra chức năng gan để xác định mức độ tổn thương và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Xét nghiệm máu kiểm tra kháng thể HAV là cách chẩn đoán viêm gan A chuẩn xác

6. Viêm gan A lây qua đường nào?

Viêm gan A là loại bệnh truyền nhiễm phổ biến trên thế giới, có thể lây nhiễm qua:

Đường tiêu hóa (đường phân – miệng): Đây là con đường lây lan chủ yếu của virus viêm gan A.

• Ăn thức ăn, nước uống không vệ sinh có mang virus viêm gan A.
• Ăn chung thức ăn, sử dụng chung đồ sinh hoạt cá nhân (vật dụng ăn uống, khăn mặt, khăn tắm, bàn chải đánh răng, xô, chậu…) với người mắc bệnh viêm gan A.
• Uống nước nhiễm bẩn, ăn sống các loại động vật có vỏ (sò, cua, tôm…) từ nguồn nước bị ô nhiễm hoặc tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh – cho dù người đó không có triệu chứng.

Đường “tình dục”: Virus viêm gan A có thể lây nhiễm khi quan hệ tình dục qua đường miệng – hậu môn với người bị nhiễm bệnh.

Đường máu: Mặc dù có thể lây nhiễm qua đường máu (truyền máu) nhưng khả năng lây lan qua đường này rất thấp vì có rất ít virus viêm gan A tồn tại trong máu người bệnh.

7. Viêm gan A có nguy hiểm không?

Trong hầu hết các trường hợp viêm gan A, gan có thể hồi phục hoàn toàn trong vòng 1-2 tháng mà không có tổn thương kéo dài. Hơn nữa, virus không tồn lưu trong cơ thể một khi bạn đã bình phục. Ở người già và người mắc các bệnh khác như suy tim ứ huyết, tiểu đường và thiếu máu, thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn và diễn biến bệnh có thể nặng hơn.

Trong một số ít trường hợp viêm gan A bùng phát – một tình trạng đe dọa tính mạng gây suy gan có thể xảy ra. Đặc biệt có nguy cơ là ở những người bị bệnh gan mãn tính hoặc ghép gan.

Ngoài ra, một số nghiên cứu cho rằng quá trình viêm gây ra bởi viêm gan A có thể góp phần gây cứng động mạch (xơ mỡ động mạch).

Tìm hiểu chi tiết viêm gan A có nguy hiểm không? Cách điều trị bệnh và cách phòng ngừa hiệu quả cho người khỏe chưa nhiễm bệnh.

8. Điều trị viêm gan A

Hiện nay, vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm gan A. Thay vào đó, việc điều trị viêm gan A chủ yếu tập trung làm thuyên giảm các triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra. Cơ thể sẽ tự loại bỏ virus, người bệnh có thể khỏi bệnh và phục hồi sau khi nhiễm bệnh một thời gian.(3)

Lời khuyên tốt nhất dành cho người bệnh viêm gan A chính là hỗ trợ cải thiện tại nhà, thay đổi cách sinh hoạt, cụ thể như sau:

• Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể: Để đảm bảo sức khỏe, giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục, người bệnh cần đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể. Người bệnh viêm gan A nên chọn các loại thực phẩm giàu protein, lượng calo cao, cũng có thể uống nước ép trái cây hoặc sữa thay cho nước lọc.

• Ăn nhiều bữa nhỏ: Người bệnh viêm gan A có thể cảm thấy chán ăn, ăn không ngon, khó tiêu… Để đảm bảo nạp đủ calo cho cơ thể, giúp bạn tiêu hóa dễ dàng hơn người bệnh nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ thay vì các bữa lớn sẽ giúp tiêu hóa dễ dàng hơn, giảm cảm giác khó chịu.

• Tránh uống rượu: Trong thời gian hỗ trợ cải thiện bệnh viêm gan A, người bệnh cần tránh các chất kích thích như cồn, thuốc lá vì khi uống rượu bia, chất kích này có thể làm bệnh nặng hơn và lâu khỏi.

• Nghỉ ngơi: Người bệnh viêm gan A cần tránh làm việc mất sức, tốt nhất nên tập trung nghỉ ngơi, ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi ngày cho đến khi cảm thấy thấy cơ thể tốt hơn.

Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng là cách hỗ trợ cải thiện viêm gan A hiệu quả

Lưu ý: Ngay sau khi bạn được chẩn đoán viêm gan A, hãy báo cho bác sĩ biết về các thuốc mà bạn đang dùng, kể cả những thuốc không kê đơn. Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên ngừng hay thay đổi một số thuốc. Ngay cả sau khi bạn đã hồi phục bạn cũng không nên dùng bia rượu với acetaminophen (tylenol, các thuốc khác) vì có thể gây tổn thương gan kể cả ở người không bị viêm gan.

9. Giải pháp phòng bệnh viêm gan A

Cách tốt nhất để phòng bệnh viêm gan siêu vi A là tiêm phòng vacxin viêm gan A, thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung các thực phẩm có lợi cho gan, chủ động chống độc và bảo vệ gan.(2)

9.1 Viêm gan A nên ăn gì?

Khi bị viêm gan A, gan của người bệnh sẽ yếu hơn bình thường, để giúp gan hồi phục và không bị quá tải khi làm việc, người bệnh nên ăn các loại thực phẩm tốt cho gan như:

• Thực phẩm giàu protein như thịt gà, thịt bò, lòng trắng trứng, hải sản (ít cholesterol), rau củ, đậu phụ,… Lượng protein cần bảo đảm trong một ngày khoảng 1g protein/kg cơ thể.
• Thực phẩm giàu Axit béo Omega 3 như cá hồi… giúp kích thích sản sinh tế bào gan mới.
• Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất có nhiều trong rau xanh, trái cây tươi… có thể giúp hỗ trợ quá trình phục hồi gan diễn ra nhanh hơn.
• Thực phẩm giàu Vitamin B như rau bina, các loại đậu, ngũ cốc, sữa chua… có thể giúp thúc đẩy hoạt động của gan, chuyển hóa chất béo và cải thiện chức năng gan.

9.2 Viêm gan A nên kiêng gì?

Bên cạnh việc quan tâm viêm gan A nên ăn gì, người bệnh cũng cần lưu ý hạn chế các loại thực phẩm có thể khiến tình trạng viêm gan trở nặng và có thể làm tăng áp lực chuyển hóa ở gan:

• Thực phẩm quá nhiều chất đạm như thịt dê, ba ba… có tính nóng và thường khó tiêu.
• Các loại hải sản như tôm và các loại cá biển như cá ngừ, cá thu… chứa nhiều cholesterol và thủy ngân, có thể khiến gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa các chất, từ đó khiến tình trạng viêm gan nặng hơn.
• Nội tạng động vật như gan, tim, lòng… có thể gây ảnh hưởng đến quá trình lọc thải độc tố, chuyển hóa chất béo tại gan.
• Măng chứa nhiều chất xơ có thể gây khó tiêu ở dạ dày, tác động đến quá trình chuyển hóa tại gan.
• Các món xào, chiên, nướng nhiều dầu mỡ có thể ảnh hưởng đến chức năng gan, vì khi gan bị tổn thương, khả năng chuyển hóa chất béo suy giảm dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ.
• Thực phẩm có chứa những loại gia vị như tỏi, gừng, ớt, tiêu, mù tạt… có thể gây nóng gan, cản trở quá trình thải độc cũng như giảm khả năng hồi phục của gan.
• Tránh xa rượu bia, bởi không chỉ gây hại cho gan, còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về gan khác như men gan cao, gan nhiễm mỡ… khiến cho bệnh viêm gan A trở nên trầm trọng hơn.

Tránh xa rượu, bia khi bị viêm gan A nếu không muốn bệnh trở nặng

9.3 Chủ động chống độc, bảo vệ gan – Giải pháp phòng ngừa bệnh lý về gan hiệu quả

Để giữ được một lá gan khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh lý về gan, bên cạnh việc quan tâm đến chế độ ăn uống, bạn cần chủ động chống độc, bảo vệ gan, kiểm soát tế bào Kupffer (đại thực bào thường trú ở gan). Đây cũng chính là biện pháp tốt giúp phòng ngừa và cải thiện các bệnh lý về gan được các chuyên gia khuyến nghị.

Bằng nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu ở cấp độ sinh học phân tử, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, khi bị kích hoạt quá mức bởi các chất độc hại, vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm mốc…, tế bào Kupffer sẽ phóng thích hàng loạt các chất gây viêm như Interleukin, TNF-α, TGF-β… làm tổn thương tế bào gan, khiến gan bị hủy hoại, xơ hóa. Đồng thời, các độc chất từ ngoài vào cũng khiến tế bào gan làm việc quá mức khi thực hiện vai trò khử độc, làm sản sinh ra các sản phẩm trung gian tiếp tục kích hoạt tế bào Kupffer và càng gây chết tế bào gan nhiều hơn, khiến gan nhanh chóng suy yếu, hư tổn rồi tùy theo mức độ dẫn đến các bệnh lý gan nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan hay thậm chí ung thư gan.

Thông qua những phát hiện về tế bào Kupffer và cơ chế sinh bệnh ở gan, các nhà khoa học đã tiếp tục đi sâu nghiên cứu và khám phá ra hiệu quả đặc biệt từ sự kết hợp 2 tinh chất Wasabia & S. Marianum thiên nhiên. Cụ thể, sử dụng Wasabia và S. Marianum giúp kiểm soát tế bào Kupffer hoạt động quá mức, giảm trên 50% các chất gây viêm TNF-α, TGF-β và Interleukin, nhờ đó giảm nguyên nhân gây bệnh gan, nhờ giảm quá trình viêm và tổn thương gan, giảm sản xuất các thành phần mô sợi gây xơ hóa gan. Đồng thời, Wasabia và S. Marianum còn kích hoạt Nrf2 – yếu tố bảo vệ cơ thể vô cùng quan trọng – tăng gấp 3 lần, thúc đẩy quá trình khử độc trong gan, kiểm soát tế bào Kupffer, bảo vệ gan và tái tạo các tế bào gan bị hư hỏng.

Nói về công dụng của Wasabia và S. Marianum, TTND Lê Văn Điềm – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chia sẻ, Wasabia từ lâu được xem là loại dược liệu quý, được người Nhật sử dụng trong y học và ẩm thực dành riêng cho giới quý tộc và hoàng gia. Trong Wasabia có chứa 3 hợp chất độc đáo gọi chung là Isothiocyanates mà khó có thể tìm thấy ở bất kỳ loài thực vật nào khác. Chúng có tác dụng chống độc, kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer ở gan, thậm chí kháng ung thư gan.

Hiện nay, tại thị trường Việt Nam, các dưỡng chất có trong Wasabia & S. Marianum đã được tinh chiết và đưa vào trong sản phẩm Hewel – Sản xuất tại Mỹ. Đây là một trong số ít những sản phẩm được nhiều chuyên gia khuyên dùng để chăm sóc cho lá gan, đồng thời nhận được sự tin tưởng của hàng triệu người tiêu dùng. Việc sử dụng sản phẩm chăm sóc gan uy tín như Hewel có thể giúp chúng ta vừa giữ được một lá gan khỏe mạnh, vừa phòng ngừa hiệu quả các bệnh về gan.

Hewel với bộ đôi tinh chất đột phá S. Marianum và Wasabia Japonica thiên nhiên được chứng minh kiểm soát tế bào Kupffer, hỗ trợ cải thiện các bệnh viêm gan, phòng ngừa biến chứng giúp gan khỏe mạnh

10. Các thắc mắc về viêm gan siêu vi A

Viêm gan A là một trong những bệnh lý về gan do virus gây ra và cho đến nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu chữa trị dứt điểm bệnh, nên một khi mắc bệnh không ít người bệnh sẽ cảm thấy lo lắng. Dưới đây là một số vấn đề về viêm gan siêu vi A được nhiều bạn quan tâm:(1)

10.1 Virus viêm gan A tồn tại bên ngoài cơ thể bao lâu?

Virus viêm gan A là loại virus hoạt động tương đối mạnh, nó có thể tồn tại bên ngoài cơ thể trong nhiều tháng nếu điều kiện tốt. Loại virus này không bị ảnh hưởng ở nhiệt độ lạnh nhưng có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao, 185 độ F tương đương 85 độ C. Do đó, để phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm bệnh, bạn nên ăn chín, uống sôi.

Một điều khác liên quan đến sự tồn tại của virus viêm gan A mà bạn cũng cần lưu ý là: Virus viêm gan A sau khi xâm nhập vào cơ thể sẽ ủ bệnh từ 14 – 28 ngày. Dấu hiệu viêm gan A thường bắt đầu xuất hiện từ 2 – 6 tuần sau khi bị phơi nhiễm và kéo dài khoảng 2 tháng, một số trường hợp có thể kéo dài đến 6 tháng.

10.2 Đã có vacxin viêm gan A chưa?

Hiện nay, đã có vacxin viêm gan A, bạn có thể phòng ngừa bệnh bằng cách tiêm phòng. Thông thường, vacxin viêm gan A được tiêm hai mũi, mũi thứ hai được tiêm nhắc lại sau mũi đầu 6 – 12 tháng.

Vacxin viêm gan A hiện chưa được triển khai đưa vào danh mục vacxin tiêm chủng mở rộng, vì thế bạn nên chủ động tiếp cận với vacxin này ở các trung tâm tiêm chủng dịch vụ uy tín như Trung tâm tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC có mặt tại nhiều tỉnh thành.

Tiêm vắc xin là cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan A

10.3 Sự khác biệt giữa viêm gan A, viêm gan B và viêm gan C là gì?

Viêm gan A, viêm gan B và viêm gan C là những bệnh nhiễm trùng gan do các loại virus khác nhau gây ra. Mặc dù, triệu chứng của các loại viêm gan này tương tự nhau nhưng chúng lây lan theo những cách khác nhau và mức độ ảnh hưởng đến gan cũng khác nhau. Cụ thể:

Viêm gan A là một trong những căn bệnh truyền nhiễm phổ biến trên thế giới. Bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Do đó, thăm khám và điều trị sớm khi có biểu hiện hoặc nghi ngờ nhiễm virus viêm gan A là rất quan trọng. Ngoài ra, bạn nên chủ động phòng ngừa mắc bệnh bằng cách tiêm phòng vacxin viêm gan A. Khi bị bệnh, cần bổ sung các tinh chất thiên nhiên có khả năng kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer, chống độc và bảo vệ gan để phòng ngừa và cải thiện các bệnh lý về gan một cách hiệu quả như Wasabia và S. Marianum.