Triệu chứng của bệnh viêm gan cấp tính và mạn tính

1. Dấu hiệu viêm gan cấp tính

Viêm gan cấp tính là tình trạng bệnh viêm gan phát sinh trong vòng 6 tháng. Các nguyên nhân gây viêm gan cấp tính thường gặp nhất là do nhiễm khuẩn bởi một trong nhiều thể virus viêm gan trong đó thường là viêm gan A, B và C. Một số loại vi khuẩn, ký sinh trùng cũng có thể gây viêm gan cấp tính.

Ngoài ra, nguyên nhân nhiễm khuẩn, nhiễm độc do sử dụng thuốc quá liều hay lạm dụng rượu bia, nhiễm hóa chất độc hại, virus, vi khuẩn trong đồ dùng sinh hoạt và thực phẩm hằng ngày cũng là những nguyên nhân xảy ra viêm gan cấp tính. Khi bị viêm gan cấp tính, người bệnh có thể có những triệu chứng không rõ ràng như:

• Mệt mỏi
• Ăn không tiêu
• Buồn nôn
• Có khi bị nôn – sốt – cảm giác khó chịu trong người giống như bị cảm
• Khó chịu ở vùng hạ sườn phải
• Sau đó vài ngày có thể xuất hiện vàng da, vàng mắt, đau khớp, nặng hơn nữa là bị lú lẫn và hôn mê.

Những triệu chứng này thường nhẹ, thoáng qua nên bệnh nhân khó nhận biết. Nếu được hỗ trợ cải thiện và chăm sóc tốt, cơ thể tiêu diệt được vi khuẩn và gan sẽ tự phục hồi. Trong trường hợp bệnh không khỏi, sau 6 tháng sẽ chuyển sang giai đoạn viêm gan mãn tính.(1)

2. Dấu hiệu viêm gan mạn tính

Virus viêm gan ở lâu trong cơ thể trên 6 tháng gọi là viêm gan mạn tính. Ở trường hợp viêm gan mãn tính, bệnh nhân có thể có những triệu chứng khởi đầu như viêm gan cấp, song bệnh thường diễn tiến âm thầm nên rất khó phát hiện.

Những biểu hiện bởi triệu chứng cơ năng thường thấy vẫn là mỏi mệt, cảm giác nặng tức vùng hạ sườn phải, nhiều lúc có đau cơ, đau khớp hoặc nhiều lúc chỉ có cảm giác nhức mỏi chung chung. Trong những đợt tiến triển, các triệu chứng thường rõ ràng hơn như:

• Sốt
• Vàng da, vàng mắt
• Nước tiểu vàng hoặc sẫm màu
• Đau cơ, đau khớp, nhất là đau tức hạ sườn phải
• Ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt
• Khám thấy gan to vừa, căng chắc, ấn đau tức, lách to, cổ trướng…
• Giãn mạch hình sao ở vùng ngực (đặc trưng nhưng hiếm gặp)

Ngứa ngáy là một trong những dấu hiệu của bệnh viêm gan

Ở giai đoạn sau khi viêm gan mãn tính có thể biến chứng thành xơ gan, các biểu hiện viêm thường không giảm dần mà thay vào đó là các dấu hiệu ảnh hưởng của tăng áp lực tĩnh mạch cửa (phù chân, bụng) và suy tế bào gan rất nặng nề (chảy máu dưới da, phù).

Nhìn chung, tất cả những triệu chứng, biểu hiện đầu tiên của bệnh lý viêm gan thường khá nhẹ. Đến khi có những dấu hiệu đặc trưng thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị khó khăn và tốn kém. Do đó, khi có những dấu hiệu bất thường nhất là khi có tiếp xúc với các yếu tố gây tổn hại gan như rượu bia, thuốc, hóa chất độc hại, sử dụng thuốc dài ngày (điều trị lao, đau khớp), thực phẩm bẩn, nguồn nước kém vệ sinh, tiếp xúc máu (nhân viên y tế)… thì theo dõi và thăm khám thường xuyên. Các xét nghiệm huyết học, sinh hóa, miễn dịch và chẩn đoán hình ảnh…sẽ giúp phát hiện kịp thời và điều trị tích cực từ sớm, ngăn ngừa những diễn tiến nặng hơn.

3. Cách chẩn đoán bệnh viêm gan

Triệu chứng của viêm gan lúc đầu thường không rõ, dễ nhầm lẫn, vì vậy để chẩn đoán chính xác bệnh viêm gan B cần bác sĩ chỉ định kiểm tra và làm những xét nghiệm sau đây:

3.1 Khám kiểm tra thể chất

Để chẩn đoán bệnh, bác sẽ tiến hành thăm khám thể chất, đồng thời xem xét tiền sử để xác định yếu tố nguy cơ nào bạn có thể mắc phải bệnh viêm gan truyền nhiễm hoặc không truyền nhiễm. Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ ấn nhẹ vùng bụng xem có đau hay không, xem xét gan có to ra hay không. Nếu mắt có màu vàng thì bác sĩ sẽ lưu ý điều này trong quá trình khám.(2)

3.2 Xét nghiệm chức năng gan

Xét nghiệm chức năng gan là các xét nghiệm để chẩn đoán và theo dõi các bệnh hoặc các tổn thương ở gan. Nếu kết quả của các chỉ số này bất thường có thể chức năng gan đang không bình thường. Hầu hết khi gan gặp các vấn đề bất thường như gan nhiễm mỡ, viêm gan B, C, xơ gan… đều khiến chức năng gan bị suy giảm, làm tổn thương gan, ảnh hưởng đến sức khỏe mà không thể lường trước được. Xét nghiệm chức năng gan thường xét nghiệm các thành phần protein và enzyme như sau:

• Protein toàn phần – Albumin – Tỉ lệ A/G
• Bilirubin toàn phần – Bilirubin trực tiếp
• AST (GOT)
• ALT (GPT)
• GGT (Gama- glutamyl – transferase)
• ALP (alkaline phosphatase):
• LDH (Lactate Dehydrogenase)

3.3 Xét nghiệm máu khác

Bên cạnh các xét nghiệm chức năng gan để xem xét mức độ bất thường ở gan, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu các xét nghiệm máu khác để phát hiện nguồn gốc bệnh. Các xét nghiệm này có thể kiểm tra các loại virus gây viêm gan. Chúng cũng có thể được sử dụng để kiểm tra các kháng thể thường gặp trong các tình trạng như viêm gan tự miễn dịch.

Các xét nghiệm máu khác để phát hiện nguồn gốc bệnh

3.4 Siêu âm

Siêu âm bụng là sử dụng siêu âm sóng để tạo ra một hình ảnh của các cơ quan trong bụng. Xét nghiệm này cho phép bác sĩ quan sát gan và các cơ quan lân cận của bệnh nhân. Siêu âm có tác dụng như sau:

• Nhìn thấy chất lỏng trong bụng
• Nhìn thấy rõ tổn thương nhờ giãn rộng gan
• Nhìn thấy khối u gan
• Nhìn thấy bất thường của túi mật

Đôi khi tuyến tụy cũng hiển thị trên hình ảnh siêu âm. Đây có thể là một xét nghiệm hữu ích trong việc xác định nguyên nhân của chức năng gan bất thường.

3.5 Sinh thiết gan

Sinh thiết gan là một thủ thuật xâm lấn khi lấy một mẫu mô từ gan. Nó có thể được thực hiện qua da của bạn bằng kim và không cần phẫu thuật. Thông thường, siêu âm được sử dụng để phục vụ cho bác sĩ tiến hành lấy mẫu sinh thiết.

Xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm đã ảnh hưởng đến gan của người bệnh như thế nào. Nó cũng có thể được sử dụng để lấy mẫu bất kỳ khu vực nào trong gan của bạn có biểu hiện bất thường.

4. Lời khuyên ngăn ngừa bệnh viêm gan an toàn, hiệu quả

Viêm gan có ảnh hưởng rất lớn đến chức năng gan, nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể biến chứng viêm gan nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan. Bên cạnh việc thăm khám sức khỏe định kỳ để tầm soát bệnh thì cần có biện pháp phòng ngừa và chăm sóc gan từ sớm bằng những biện pháp dưới đây:

4.1 Vệ sinh

Thực hiện vệ sinh tốt là một cách quan trọng để tránh lây nhiễm bệnh viêm gan A và E. Nên ăn chín uống sôi, hạn chế ăn đồ tươi sống khi đi du lịch ở các nước đang phát triển. Viêm gan B, C và D lây nhiễm qua máu nên có thể được ngăn ngừa bằng cách:

• Không dùng chung kim tiêm
• Không dùng chung vật dụng cá nhân (đồ cạo râu, khăn mặt, bàn chải đánh răng..)
• Hạn chế tiếp xúc với máu người bệnh, đặc biệt là khi có vết thương hở (dùng bao tay y tế)

Viêm gan B và C cũng có thể lây nhiễm qua quan hệ tình dục, vì vậy cần thực hiện quan hệ tình dục an toàn, không quan hệ bừa bãi và sử dụng bao cao su khi quan hệ.

Viêm gan lây qua đường nào? Ăn uống hay bị lây nhiễm trực tiếp từ người mắc bệnh, tìm hiểu về cách phòng ngừa hiệu quả.

4.2 Tiêm phòng vaccine

Tiêm vaccine là cách phòng ngừa bệnh viêm gan hiệu quả nhất, giúp cơ thể được bảo vệ cơ thể khỏi virus gây bệnh. Hiện nay đã có vaccine phòng bệnh viêm gan A, B. Đối với trẻ sơ sinh, nên tiêm cho trẻ vaccine viêm gan B ngay sau sinh trong vòng 24 giờ và tiêm nhắc sau đó. Với người lớn, trước khi tiêm cần xét nghiệm xem cơ thể đã có kháng thể chưa. Dựa vào kết quả xét nghiệm mà nhân viên y tế sẽ chỉ định được tiêm vaccine hay không.

Còn đối với vaccine viêm gan A, trẻ em cần được tiêm mũi đầu tiên trong khoảng 1 – 15 tuổi và tiêm mũi thứ 2 sau mũi đầu tiên 6 – 18 tháng. Người lớn tiêm 2 mũi và mũi tiếp theo cách mũi đầu 6 – 12 tháng.

Để ngăn ngừa các dấu hiệu viêm gan xuất hiện và bảo vệ gan hoạt động khỏe mạnh cần kết hợp nhiều yếu tố

4.3 Bảo vệ cơ thể khỏi hóa chất độc hại

Cơ thể không chỉ bị nhiễm độc qua đường ăn uống mà còn nhiễm qua đường tiếp xúc. Môi trường sống ô nhiễm, khói bụi, hóa chất độc hại từ thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, bình sơn xịt… Vì vậy, để bảo vệ gan khỏe mạnh, cần phải bảo vệ cơ thể tránh xa những hóa chất trên. Với những người do công việc phải tiếp xúc với các yếu tố độc hại thì cần dùng đồ bảo hộ, đeo khẩu trang chuyên dụng, đeo găng tay, quần áo dài tay.

4.4 Hạn chế chất béo, nhiều đường, sử dụng thực phẩm sạch

Việc ăn dư thừa chất béo, đồ đóng hộp, thức ăn nhanh, thức ăn nhiễm bẩn, đồ ăn bị nấm mốc… là những yếu tố khiến gan phải làm việc quá sức, dẫn đến suy yếu, viêm nhiễm, xơ hóa, thậm chí ung thư gan. Vì vậy, cần lựa chọn thực phẩm sạch, bảo quản thực phẩm cẩn thận và có chế độ dinh dưỡng cân đối là cách giúp bảo vệ chức năng gan. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia quy định, lượng chất béo chiếm 15 – 20% tổng năng lượng ăn vào. Không nên vượt quá giới hạn này sẽ làm tích tụ mỡ thừa trong gan và gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm cho gan. Ngoài ra, Viện An Toàn Thực Phẩm cũng khuyến nghị rằng việc sử dụng quá nhiều đường tinh luyện và si-rô với hàm lượng fructose cao lâu dài sẽ gây tích tụ chất béo, dẫn đến các bệnh lý về gan.

4.5 Hạn chế sử dụng rượu bia

Theo TTND Lê Văn Điềm, bia rượu được xem là “kẻ thù số 1” của gan và trở thành 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Khi rượu bia vào cơ thể, có đến 90% chuyển hóa và giải độc tại gan, chỉ khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua đường tiểu, mồ hôi và hơi thở. Vì vậy, nếu dung nạp quá nhiều rượu bia trong một thời gian ngắn, gan không thể giải tỏa hết độc tố, các chất độc sẽ ứ đọng trong cơ thể, làm kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động quá mức, sản sinh nhiều chất gây viêm có hại cho cơ thể. Điều này làm hủy hoại tế bào gan và gây các bệnh lý nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, viêm gan, tăng men gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Theo các chuyên gia, mỗi ngày nam giới chỉ dùng 2 đơn vị cồn, tương đương khoảng 350ml bia, 150ml rượu vang hay 44ml rượu mạnh.

4.6 Sử dụng sản phẩm hỗ trợ bảo vệ gan từ sớm

Gan được xem là nhà máy vạn năng, đảm nhiệm rất nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Tuy nhiên, với sự tấn công của rất nhiều yếu tố độc hại như: thực phẩm nhiễm độc, rượu bia, thuốc, virus, vi khuẩn… khiến tế bào gan bị tổn thương, làm giảm chức năng của gan. Do đó, để bảo vệ gan, phòng ngừa các bệnh lý về gan thì cần có biện pháp chống độc và giải độc cho gan từ sớm, và đặc biệt là kiểm soát hiệu quả hoạt động của tế bào Kupffer, bảo vệ gan từ gốc.

Bằng ứng dụng sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã cho ra đời sản phẩm Hewel được kết hợp bởi bộ đôi tinh chất Wasabia và S. Marianum thiên nhiên đã được chứng minh khả năng kiểm soát tế bào Kupffer giảm tiết các chất gây viêm TNF-α, TGF-β và Interleukin vốn tấn công các tế bào gan. Nhờ đó hạn chế quá trình viêm và tổn thương gan, ngăn chặn việc sản xuất các thành phần mô sợi gây xơ hóa. Ngoài ra, tinh chất thiên nhiên này còn kích hoạt Nrf2, yếu tố bảo vệ cơ thể vô cùng quan trọng, tăng gấp 3 lần, thúc đẩy quá trình khử độc trong gan, bảo vệ gan và tái tạo các tế bào gan bị hư hỏng.

Để gan hoạt động khỏe mạnh, bên cạnh thay đổi lối sống tích cực, có chế độ sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi và dinh dưỡng hợp lý thì với những nguy cơ viêm gan hiện hữu mỗi ngày cần chủ động bổ sung dưỡng chất từ Hewel giúp gan chống độc, phòng ngừa các triệu chứng viêm gan cấp tính, mãn tính, từ đó có thể giúp hạn chế những bệnh lý về gan nguy hiểm có thể đe dọa sức khỏe, tính mạng của người bệnh.