Tăng men gan – Dấu hiệu tiền báo nhiều bệnh gan nguy hiểm

Tăng men gan là gì?

Men gan bản chất là các enzyme xúc tác thực hiện các phản ứng sinh hóa tại gan, giúp gan đảm nhiệm chức năng chuyển hóa các chất. Thông thường có 4 loại men gan bao gồm: AST (SGOT); ALT (SGPT); ALP (Phosphatase kiềm); GGT. Trong 4 loại men gan thì AST và ALT đóng vai trò chủ yếu liên quan đến chức năng tế bào gan.

Men gan bình thường có các chỉ số sau:

• AST: 20 – 40 UI/L,
• ALT: 20 – 40 UI/L,
• GGT: 20 – 40UI/L,
• Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L.

Khi xét nghiệm thấy các chỉ số thay đổi, cao hơn mức bình thường là tăng men gan, men gan cao. Chỉ số men gan tăng gấp 1 – 2 lần chỉ số bình thường là mức độ nhẹ, 2 – 5 lần là mức độ trung bình, tăng trên 5 lần là mức độ nặng.

Các chỉ số xét nghiệm sẽ cho biết bạn có bị tăng men gan hay không

Những nguyên nhân tăng men gan cần biết để tránh

Bình thường, các tế bào gan già và chết đi sẽ giải phóng các enzym này vào máu và làm tăng men gan trong ngưỡng nhất định. Nhưng khi các tế bào gan bị tổn thương và hoại tử quá nhiều do chịu tác động bởi các yếu tố gây hại dẫn đến chỉ số men gan tăng cao bất thường.

Tăng men gan do virus: Có 5 loại virus gây viêm gan là A, B, C, D, E khi các virus này xâm nhập vào cơ thể sẽ hủy hoại tế bào gan khiến men gan tăng cao. Không chỉ dừng lại ở đó virus viêm gan B và C ngoài gây viêm gan cấp tính và mãn tính, còn làm tăng nguy cơ ung thư gan và xơ gan.

Ăn thực phẩm độc hại: Cơ thể dung nạp quá nhiều thực phẩm bẩn như thực phẩm tồn dư các hóa chất độc hại, thuốc tăng trưởng, chất tạo nạc, chất tẩy trắng… Khi những chất độc từ thực phẩm “bẩn” vào cơ thể sẽ làm kích hoạt các tế bào Kupffer tồn tại trong xoang gan làm nhiệm vụ thu gom tất cả những “phế phẩm” từ đó thúc đẩy các phản ứng viêm ở trong gan.

Ăn nhiều chất béo: Khi cơ thể nạp quá nhiều chất béo, mỡ trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan gọi là gan nhiễm mỡ, và dư thừa mỡ cũng là nguyên nhân gây tăng men gan. Theo thống kê, có đến 25% những người béo phì có nguy cơ diễn tiến thành viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Gan nhiễm mỡ có 2 dạng, có thể do rượu bia hoặc không do rượu bia. Tuy nhiên, tất cả đều xảy ra 1 cơ chế chung là làm tế bào Kupffer hoạt động quá mức sản xuất ra các chất gây viêm hủy hoại tế bào gan, làm men gan tăng cao.

Lạm dụng rượu bia: Nguyên nhân gây ra men gan cao có thể do tiêu thụ quá nhiều rượu bia làm tổn thương và suy giảm chức năng gan. Ngoài bệnh lý gan do rượu thì uống nhiều rượu bia còn ảnh hưởng tới các cơ quan khác như dạ dày, tim mạch, thần kinh…

Do các bệnh lý khác: Người bệnh mắc các bệnh ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh sốt rét hoặc một số bệnh liên quan đến mật (viêm túi mật, viêm đường mật, sỏi đường mật trong gan, teo đường mật bẩm sinh hoặc áp-xe đường mật,..) cũng có thể là nguyên nhân gây tăng men gan.

Lạm dụng thuốc – một trong những nguyên nhân gây tăng men gan

Dùng thuốc không hợp lý: Hầu hết các loại thuốc kháng sinh giảm đau, kháng viêm, kháng lao… đều được chuyển hóa tại gan. Việc lạm dụng thuốc quá mức, không đúng liều lượng, liên tục trong nhiều ngày tạo gánh nặng và gây tổn thương gan, gia tăng tỷ lệ viêm gan. Cơ bản, nguyên nhân gây tăng men gan là gì thì cần khắc phục nguyên nhân đó

Triệu chứng tăng men gan đừng ngó lơ

Tăng men gan mức độ nhẹ thường không có dấu hiệu rõ ràng, vì vậy người bệnh rất khó nhận biết bệnh, thường chỉ phát hiện thông qua xét nghiệm máu. Tuy nhiên, người bệnh có thể nhận thấy một số biểu hiện tăng men gan khi mức độ men gan tăng cao như:

• Da nổi mẩn ngứa.
• Chán ăn, nôn, buồn nôn, đau bụng, rối loạn tiêu hóa.
• Sốt nhẹ, người mệt mỏi.
• Đau vùng hạ sườn phải có thể đau âm ỉ hoặc đau tức.
• Phân có màu nhạt, nước tiểu sẫm màu.
• Vàng da

Ngoài ra, tăng men gan cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý gan mật đang trong thời gian ủ bệnh. Men gan cao có thể kéo dài từ một tuần đến vài tháng, thậm chí vài năm. Nhưng do các triệu chứng ít “lộ diện” nên nhiều người khó nhận biết mình đang bị tăng men gan. Cách tốt nhất để nhận biết bệnh là làm xét nghiệm kiểm tra chỉ số men gan định kỳ đều đặn để theo dõi và phát hiện những diễn biến bất thường ở gan.

Chủ động thăm khám, kiểm tra chức năng gan khi có dấu hiệu đau tức hạ sườn phải

Cách điều trị men gan tăng hiệu quả

Mỗi ngày gan phải “gồng mình” chống chọi với đủ mọi độc tố từ ngoài lẫn trong: môi trường ô nhiễm, thực phẩm bẩn, rượu bia, thuốc….và men gan cao chính là “tiếng còi” báo hiệu tình trạng sức khỏe gan bắt đầu suy yếu, lúc này việc điều trị sớm để phòng ngừa các bệnh về gan nguy hiểm khác là hết sức cần thiết. Để biết được cách điều trị tăng men gan hiệu quả đừng bỏ qua những chia sẻ dưới đây.

Cẩn trọng khi dùng thuốc điều trị tăng men gan:

Khi men gan tăng các chuyên gia có thể cho bệnh nhân dùng biện pháp truyền dịch Glucose 5% hoặc 10% để tăng cường giải độc cho gan, tuy nhiên dùng phương pháp này sẽ làm tăng đường huyết.

Ngoài ra, một số người bệnh khi xét nghiệm thấy men gan tăng cao, đã vội tìm đến các thuốc Đông y, thuốc Nam làm “mát gan, thanh lọc hạ men gan” nhằm chữa men gan cao trong khi chưa được kiểm chứng khoa học gây hại thêm cho gan. Chưa kể khi được chẩn đoán tăng men gan có nghĩa tế bào gan đã bị tổn thương, việc tự ý dùng thuốc, không có chỉ định của bác sĩ kể cả Tây y lẫn Đông y lại phản tác dụng, càng làm tăng áp lực cho gan, khiến gan tổn thương và suy yếu.

Giải quyết tận gốc tác nhân gây bệnh:

Để hạ men gan an toàn, cách đơn giản và hiệu quả là tác động vào cơ chế bệnh sinh, giải quyết tận gốc tác nhân gây bệnh. Cụ thể, người có men gan tăng cao cần kiểm soát tốt tế bào Kupffer (đại thực bào nằm trong xoang gan, tham gia vào hầu hết vào các cơ chế sinh ra bệnh lý về gan), không cho tế bào này hoạt động quá mức, làm sản sinh các chất gây viêm tổn hại đến tế bào gan.

Kiểm soát hoạt động tế bào Kupffer – cách bảo vệ gan từ gốc

Khi nghiên cứu ở cấp độ sinh học phân tử, các chuyên gia chỉ rõ: tế bào Kupffer trực tiếp hoặc gián tiếp bị kích hoạt quá mức bởi các yếu tố độc hại từ bia rượu, thực phẩm bẩn sẽ sản sinh các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin… gây hủy hoại tế bào gan, dẫn đến suy gan, viêm gan, làm tăng men gan. Kiểm soát tốt tế bào Kupffer chính là giải pháp ngăn chặn men gan tăng từ gốc, tạo điều kiện phục hồi các tế bào gan hư tổn.

Nhờ ứng dụng thành tựu công nghệ sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện tinh chất Wasabia và S. Marianum thiên nhiên có khả năng kiểm soát hiệu quả tế bào Kupffer. Kết hợp sử dụng Wasabia và S. Marianum được chứng minh giúp kiểm soát tế bào Kupffer, giảm trên 50% các chất gây viêm TNF-α, TGF-β và Interleukin,…nhờ đó giảm quá trình viêm và tổn thương tế bào gan, ngăn chặn tăng men gan.

Không dừng lại ở đó Wasabia và S. Marianum còn kích hoạt protein bảo vệ cơ thể Nrf2 tăng gấp 3 lần chỉ sau 6 giờ, thúc đẩy quá trình khử độc trong gan, bảo vệ gan và tái tạo các tế bào gan bị hư hỏng.

Wasabia Japonica kích hoạt Nrf2 tăng gấp 3 lần giúp kiểm soát tế bào Kupffer, bảo vệ gan. (p<0.05).

Nguồn: Environ Health Perspect (2011) 19:1117-1122(2011). doi:10.1289/ehp.1003123

Đại học Tsukuba, Tsukuba, Japan.

Cách phòng ngừa tăng men gan bảo vệ gan khỏe mạnh

Bên cạnh việc lựa chọn phương pháp bảo vệ gan, kiểm soát tốt tình trạng tăng men gan, để phòng ngừa tăng men gan bảo vệ sức khỏe lá gan mỗi chúng ta nên làm những điều sau:

Có chế độ ăn uống hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, uống thêm các loại nước ép trái cây vì trong hoa quả chứa nhiều glucose, hỗ trợ lọc thải bớt chất độc từ bên trong gan. Thường xuyên ăn các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, B1, B2, B6 giúp hạ men gan, bảo vệ gan. Từ bỏ rượu bia ngay từ hôm nay nếu có thể, còn không hãy hạn chế bia rượu, không uống quá 1 chai/lon bia hoặc 1 ly rượu vang hay 1 ly rượu mạnh (40 – 45 độ cồn) mỗi ngày; hạn chế sử dụng “mồi nhậu” làm từ thực phẩm không an toàn, đặc biệt là chiên, nướng.

Bổ sung trái cây tươi, nước ép hoa quả tốt để nâng cao sức khỏe, phòng ngừa tăng men gan

Xây dựng lối sống khoa học: Không làm việc quá sức, tránh thức khuya, ngủ đủ giấc, tốt nhất nên ngủ sớm trước 22h để có được một giấc ngủ sâu vào khoảng 23h đến 3h sáng, vì đây là khoảng thời gian tốt nhất nuôi dưỡng máu trong gan, tiếp thêm năng lượng cho gan. Đồng thời duy trì luyện tập thể thao để tăng cường sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch, mang đến một sức khỏe dẻo dai, khỏe mạnh.

Không để cơ thể căng thẳng: Cuộc sống vui tươi, lạc quan là “liều thuốc” giải độc vô cùng hiệu quả. Vì vậy, cần xây dựng đời sống tinh thần bằng cách tham gia các câu lạc bộ để giao lưu, giải trí, học cách điều chỉnh cảm xúc.

Uống nhiều nước: Mỗi người nên uống ít nhất 1,5 lít nước mỗi ngày. Uống đủ nước giúp đẩy nhanh quá trình tuần hoàn máu và tăng cường khả năng hoạt động của các tế bào gan, giúp quá trình đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể nhanh hơn.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Những người mắc bệnh lý về gan, nhiễm virus gây viêm gan nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần để tầm soát men gan và các vấn đề về gan nếu có chuyển biến xấu.